อัปสกิลจริยธรรมนักบัญชี Gen ใหม่! 🚀 เทรนด์การอบรมในองค์กรที่ต้องรู้
เมื่อโลกของ บัญชี ไม่ได้มีแค่เรื่องตัวเลข แต่คือ “ความเชื่อมั่น” บทความนี้จะพาไปเจาะลึกการสร้างนักบัญชีมือโปรที่มีจริยธรรมสุดปัง ตั้งแต่รั้วมหาวิทยาลัยจนถึงองค์กรชั้นนำ ที่คณะบัญชี มหาวิทยาลัยศรีปทุม มีหลักสูตรที่สอนนักศึกษาให้นักศึกษาเป็นบัณฑิตที่สำเร็จการศึกษาไปแล้ว เป็นผู้ที่มีคุณธรรม จริยธรรม
ทำไม “จริยธรรม” ถึงเป็น New Cool ในวงการบัญชี?
สมัยก่อนพูดถึงนักบัญชี หลายคนอาจจะนึกถึงภาพคนใส่แว่นหนาๆ นั่งเคร่งเครียดกับตัวเลขในห้องทำงาน แต่ยุคนี้บอกเลยว่าภาพลักษณ์เปลี่ยนไปแล้ว! นักบัญชี Gen ใหม่คือ Strategic Partner ของธุรกิจ และสิ่งที่ทำให้พวกเขา “โดดเด่น” และ “น่าเชื่อถือ” ไม่ใช่แค่สกิลการคำนวณที่แม่นยำ แต่คือ “จริยธรรมวิชาชีพ” ที่แข็งแกร่ง
ในยุคที่ข้อมูลข่าวสารไปไวระดับ 5G การตัดสินใจทางธุรกิจเพียงครั้งเดียวที่ขาดจริยธรรม อาจทำลายชื่อเสียงที่บริษัทสร้างมานับสิบปีได้ในพริบตา นักลงทุน ผู้ถือหุ้น และสังคม ต่างจับตามองความโปร่งใสขององค์กรมากขึ้น ดังนั้น นักบัญชีผู้เป็น “ผู้เฝ้าประตู” ทางการเงินจึงมีบทบาทสำคัญอย่างยิ่งยวด การมีจริยธรรมไม่ได้เป็นแค่เรื่องของ “กฎ” แต่เป็น “เกราะ” ป้องกันความเสี่ยงและสร้างความยั่งยืนให้กับองค์กรในระยะยาว
เส้นทางสร้างจริยธรรม: จากห้องเรียนสู่ห้องประชุม
จริยธรรมไม่ใช่สิ่งที่สร้างได้ในวันเดียว แต่มันคือการบ่มเพาะอย่างเป็นระบบ เริ่มตั้งแต่พื้นฐานในสถาบันการศึกษาเลยทีเดียว
- ระดับปริญญาตรีบัญชี: นี่คือด่านแรกของการวางรากฐานที่สำคัญ สถาบันการศึกษาชั้นนำอย่าง SPU (มหาวิทยาลัยศรีปทุม) ไม่ได้สอนแค่เดบิต-เครดิต แต่ยังสอดแทรกกรณีศึกษาด้านจริยธรรม กฎหมาย และจรรยาบรรณวิชาชีพเข้าไปในหลักสูตร เพื่อให้นักศึกษารู้จักคิดวิเคราะห์และตระหนักถึงผลกระทบของการตัดสินใจตั้งแต่เนิ่นๆ
- ระดับปริญญาโท และ ปริญญาเอก: สำหรับการศึกษาในระดับที่สูงขึ้น การเรียนรู้จะยิ่งเข้มข้นและลงลึก ผู้เรียนในระดับ ปริญญาโท และ ปริญญาเอก ด้านบัญชี จะได้เจอกับโจทย์ที่ซับซ้อนมากขึ้น มีการทำ วิจัย ที่เกี่ยวข้องกับธรรมาภิบาล (Good Governance) และจริยธรรมในองค์กร ซึ่งเป็นการฝึกฝนให้มองการณ์ไกลและเข้าใจโครงสร้างที่ส่งผลต่อการตัดสินใจเชิงจริยธรรมในภาพรวม
ดังนั้น การศึกษาในระบบจึงเปรียบเสมือน “วัคซีน” ที่ฉีดภูมิคุ้มกันด้านจริยธรรมให้กับว่าที่นักบัญชีมืออาชีพ ก่อนที่จะก้าวออกไปเผชิญโลกแห่งการทำงานจริง
กลยุทธ์เด็ด! ส่งเสริมจริยธรรมวิชาชีพบัญชีในองค์กรยุคดิจิทัล
เมื่อบัณฑิตก้าวเข้าสู่องค์กรแล้ว การเรียนรู้ยังไม่สิ้นสุด! องค์กรยุคใหม่ต้องมีกลยุทธ์ในการ “อัปเดต” และ “รีเฟรช” เรื่องจริยธรรมอยู่เสมอ เพื่อให้ทันต่อโลกธุรกิจที่เปลี่ยนแปลงตลอดเวลา
1. การอบรมที่ไม่น่าเบื่อ (Engaging Training)
ลืมภาพการนั่งฟังบรรยายยาวๆ ไปได้เลย! การอบรมเรื่องจริยธรรมที่มีประสิทธิภาพต้องสนุกและนำไปใช้ได้จริง เช่น:
- Case Study Workshop: นำกรณีศึกษาจริงที่เคยเกิดขึ้น มาให้ทีม บัญชี ได้ระดมสมองและหาทางแก้ไข
- Role-Playing: จำลองสถานการณ์ที่ล่อแหลมทางจริยธรรม ให้พนักงานได้ฝึกตัดสินใจภายใต้ความกดดัน
- Gamification & E-learning: เปลี่ยนการเรียนรู้ให้เป็นเกมผ่านแอปพลิเคชัน มีการสะสมแต้ม แข่งขันกัน ทำให้การเรียนรู้ไม่น่าเบื่ออีกต่อไป
2. สร้าง Culture สุดปัง (Tone at the Top)
จริยธรรมจะเกิดขึ้นจริงไม่ได้เลยหากผู้บริหารไม่นำปฏิบัติเป็นตัวอย่าง หรือที่เรียกว่า “Tone at the Top” องค์กรต้องสร้างวัฒนธรรมที่เปิดกว้างให้พนักงานสามารถพูดคุยหรือปรึกษาเรื่องที่น่ากังวลใจได้โดยไม่ต้องกลัว (Speak-Up Culture) และมีการให้รางวัลหรือเชิดชูพนักงานที่ยึดมั่นในหลักการความถูกต้อง
3. การพัฒนาต่อเนื่องสำหรับคนเรียนจบ ปริญญาตรีบัญชี และสูงกว่า
โลกของ บัญชี และกฎระเบียบเปลี่ยนแปลงเสมอ การพัฒนาความรู้อย่างต่อเนื่อง หรือ CPD (Continuing Professional Development) จึงเป็นเรื่องที่ขาดไม่ได้ องค์กรควรสนับสนุนให้พนักงานเข้าร่วมการอบรม สัมมนา เพื่ออัปเดตความรู้และข้อบังคับด้านจรรยาบรรณจากหน่วยงานกำกับดูแล เช่น สภาวิชาชีพบัญชี ในพระบรมราชูปถัมภ์ ซึ่งเป็นแหล่งข้อมูลที่น่าเชื่อถือและสำคัญที่สุดสำหรับผู้ประกอบวิชาชีพบัญชีในประเทศไทย
Q&A ถามมา-ตอบไป สไตล์นักบัญชียุคใหม่ 🤔
Q1: สำหรับนักศึกษาจบใหม่จาก ปริญญาตรีบัญชี ทำไมเรื่องจริยธรรมถึงสำคัญมาก ทั้งที่ยังไม่มีอำนาจตัดสินใจอะไรมาก?
A: สำคัญมาก! เพราะจริยธรรมคือ “ทัศนคติ” และ “นิสัย” ในการทำงาน การสร้างความน่าเชื่อถือต้องเริ่มตั้งแต่วันแรกที่คุณทำงาน แม้จะเป็นงานเล็กๆ น้อยๆ เช่น การจัดการเอกสารอย่างถูกต้อง การไม่นำข้อมูลลูกค้าไปเปิดเผย การตรงต่อเวลา ล้วนเป็นพื้นฐานของจริยธรรมที่จะส่งผลต่อความก้าวหน้าในอาชีพของคุณในอนาคต เป็นการสร้างแบรนด์ดิ้งให้ตัวเองว่าเป็นคนที่ “ไว้ใจได้”
Q2: การอบรมในองค์กร สามารถทดแทนการเรียนต่อ ปริญญาโท ได้หรือไม่?
A: ไม่สามารถทดแทนกันได้ทั้งหมด แต่เป็นการเสริมซึ่งกันและกันครับ การอบรมในองค์กรมักเน้นทักษะที่จำเป็นต่องานในปัจจุบัน (Practical Skills) ส่วนการเรียนต่อ ปริญญาโท จะให้มุมมองที่กว้างและลึกซึ้งกว่า ทั้งในเชิงทฤษฎี การทำ วิจัย และการคิดเชิงกลยุทธ์ (Strategic Thinking) ซึ่งจำเป็นสำหรับการเติบโตไปสู่ตำแหน่งผู้บริหารระดับสูงในสายงาน บัญชี
Q3: หากเจอสถานการณ์ที่สุ่มเสี่ยงทางจริยธรรมในที่ทำงาน ควรทำอย่างไร?
A: อันดับแรกคือตั้งสติและยึดหลักจรรยาบรรณวิชาชีพเป็นที่ตั้ง อย่าเพิ่งตัดสินใจทำอะไรโดยพลการ ควรปรึกษาหัวหน้างานที่ไว้ใจได้ หรือฝ่ายบุคคล/ฝ่ายกำกับดูแลของบริษัท (Compliance) หากองค์กรมีช่องทางร้องเรียน (Whistleblowing Channel) ก็สามารถใช้ช่องทางนั้นได้ การขอคำปรึกษาไม่ใช่เรื่องผิด แต่เป็นการแสดงความรับผิดชอบต่อวิชาชีพและองค์กรครับ
โดยสรุปแล้ว จริยธรรมวิชาชีพบัญชีไม่ใช่แค่เรื่องที่ต้อง “ท่องจำ” แต่คือสิ่งที่ต้อง “ปฏิบัติ” ให้เป็นส่วนหนึ่งของการทำงาน การส่งเสริมอย่างจริงจังทั้งในระดับการศึกษาตั้งแต่ ปริญญาตรีบัญชี ไปจนถึงการอบรมและสร้างวัฒนธรรมในองค์กร คือ กุญแจสำคัญในการสร้างนักบัญชีคุณภาพที่พร้อมจะขับเคลื่อนธุรกิจให้เติบโตอย่างมั่นคงและยั่งยืน
โดย อาจารย์นันทวุฒิ นาคจินดา อาจารย์ประจำคณะบัญชี มหาวิทยาลัยศรีปทุม
