Green Accounting: Key Player ตัวตึง! สู่การปฏิบัติตามมาตรฐาน ESG & CSRD ปี 2025

โลกหมุนไว เทรนด์ก็เปลี่ยนเร็ว! ตอนนี้ถ้าใครยังพูดแค่เรื่องกำไร-ขาดทุน อาจจะดูเอ้าท์ไปนิดนึง เพราะเทรนด์ที่กำลังมาแรงและเป็น Game Changer ของจริงคือ “ความยั่งยืน” (Sustainability) ซึ่งสะท้อนผ่านเกณฑ์การรายงานอย่าง ESG และข้อบังคับใหม่สุดโหดอย่าง CSRD ที่กำลังจะเริ่มใช้จริงจังในปี 2025 นี้ และแน่นอนว่า “นักบัญชี” คือคนสำคัญที่อยู่เบื้องหลังข้อมูลเหล่านี้ บทความนี้จะพาทุกคนไปเจาะลึกบทบาทของ Green Accounting หรือ “การบัญชีเพื่อสิ่งแวดล้อม” ว่ามันคืออะไร? และทำไมนี่ถึงเป็นสกิลที่เด็ก ปริญญาตรีบัญชี ไปจนถึงระดับ ปริญญาโท และ ปริญญาเอก จะปล่อยจอยไม่ได้เด็ดขาด!

Green Accounting คืออะไร? ไม่ใช่แค่เดบิต-เครดิต แต่คิดถึงโลกด้วย

ลืมภาพนักบัญชีที่จมอยู่กับตัวเลขในใบกำกับภาษีไปก่อน! Green Accounting หรือ การบัญชีสิ่งแวดล้อม คือการขยายขอบเขตของการบัญชีแบบเดิมๆ โดยนำ “ต้นทุนและผลประโยชน์ทางสิ่งแวดล้อม” เข้ามาบันทึกและรายงานด้วย พูดง่ายๆ คือการตีมูลค่าผลกระทบที่กิจกรรมของบริษัทมีต่อสิ่งแวดล้อมออกมาเป็นตัวเลขที่จับต้องได้

• ต้นทุนทางสิ่งแวดล้อม (Environmental Costs): เช่น ค่าใช้จ่ายในการบำบัดน้ำเสีย, ค่าปรับมลพิษ, ต้นทุนการจัดการของเสีย, การลงทุนในเทคโนโลยีเพื่อลดการปล่อยคาร์บอน
• ผลประโยชน์ทางสิ่งแวดล้อม (Environmental Benefits): เช่น รายได้จากการขายคาร์บอนเครดิต, มูลค่าที่เพิ่มขึ้นของแบรนด์จากการเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม, การประหยัดต้นทุนจากการรีไซเคิล

เป้าหมายของ Green Accounting คือการให้ข้อมูลที่ครบถ้วนแก่ผู้บริหารและนักลงทุน เพื่อการตัดสินใจที่ไม่ได้มองแค่กำไรสูงสุด แต่มองถึงความยั่งยืนในระยะยาวของทั้งบริษัทและโลกใบนี้

ถอดรหัส ESG & CSRD: มาตรฐานใหม่ที่ธุรกิจทั่วโลกต้องแคร์

เพื่อให้เห็นภาพชัดขึ้น เรามาทำความรู้จักกับสองตัวละครสำคัญนี้กันก่อน:

• ESG: ย่อมาจาก Environmental (สิ่งแวดล้อม), Social (สังคม), และ Governance (ธรรมาภิบาล) เป็นกรอบการประเมินความยั่งยืนขององค์กรที่นักลงทุนทั่วโลกใช้ในการพิจารณาเข้าลงทุน
• CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive): คือ “กฎหมาย” การรายงานความยั่งยืนฉบับใหม่ของสหภาพยุโรป (EU) ที่บังคับให้บริษัทขนาดใหญ่ (รวมถึงบริษัทนอก EU ที่มีธุรกิจใน EU ตามเกณฑ์) ต้องเปิดเผยข้อมูล ESG อย่างละเอียดและมีมาตรฐานตรวจสอบได้ ซึ่งจะเริ่มทยอยบังคับใช้ตั้งแต่ปี 2025 เป็นต้นไป ศึกษารายละเอียดเพิ่มเติมได้จาก EFRAG (European Financial Reporting Advisory Group) ซึ่งเป็นหน่วยงานที่ร่างมาตรฐานนี้

ความโหดของ CSRD คือมันไม่ใช่แค่การรายงานสวยๆ ใน Annual Report อีกต่อไป แต่ต้องมีข้อมูลเชิงลึก มีการตรวจสอบเหมือนงบการเงิน ทำให้ข้อมูลด้านสิ่งแวดล้อมที่เคยเป็นนามธรรม ต้องถูกแปลงมาเป็นข้อมูลที่วัดผลได้ และนี่คือจุดที่ Green Accounting จะเข้ามามีบทบาทสำคัญ

บทบาทของ Green Accounting ที่เป็นเหมือนจิ๊กซอว์ชิ้นสำคัญ

ถ้า ESG และ CSRD คือ “เป้าหมาย” ที่บริษัทต้องไปให้ถึง Green Accounting ก็คือ “เครื่องมือ” หรือ “กระบวนการ” ที่จะทำให้ไปถึงเป้าหมายนั้นได้ เพราะมันคือตัวเชื่อมที่แปลงกิจกรรมด้านสิ่งแวดล้อมให้กลายเป็นข้อมูลทางการเงินที่ตรวจสอบได้

ทักษะ Green Accounting ทำไมจึงจำเป็นสำหรับบัณฑิตปริญญาตรีบัญชีในยุคนี้?

เพราะ Green Accounting คือหัวใจของการรวบรวมข้อมูลสำหรับรายงานด้าน ‘E’ (Environmental) ใน ESG โดยตรง ไม่ว่าจะเป็น:

• การวัดและรายงานการปล่อยก๊าซเรือนกระจก (GHG Emissions): ต้องคำนวณ Scope 1, 2, 3 ซึ่งต้องใช้ข้อมูลต้นทุนพลังงาน การเดินทาง และซัพพลายเชน
• การบริหารจัดการทรัพยากร: การติดตามต้นทุนการใช้น้ำ, การจัดการของเสีย, และต้นทุนการรีไซเคิล
• การประเมินความเสี่ยงและโอกาสทางสภาพภูมิอากาศ: การประเมินผลกระทบทางการเงินจากความเสี่ยง เช่น น้ำท่วม หรือโอกาสจากเทรนด์พลังงานสะอาด

ข้อมูลเหล่านี้ที่ได้จากกระบวนการของ Green Accounting จะถูกนำไปใช้ในรายงานความยั่งยืนตามมาตรฐาน CSRD เพื่อให้นักลงทุนและผู้มีส่วนได้ส่วนเสียมั่นใจว่าบริษัทกำลังจัดการความเสี่ยงด้านสิ่งแวดล้อมอย่างจริงจัง

อนาคตสายบัญชี: โอกาสสำหรับบัณฑิต ปริญญาตรี ปริญญาโท และปริญญาเอก

การมาถึงของ ESG และ CSRD ไม่ใช่แค่งานที่เพิ่มขึ้น แต่เป็น “โอกาสครั้งใหญ่” สำหรับคนในสายวิชาชีพบัญชี โดยเฉพาะผู้ที่มีความรู้ด้าน Green Accounting

• ระดับปริญญาตรีบัญชี: การมีความเข้าใจพื้นฐานเรื่อง Green Accounting จะทำให้คุณเป็นบัณฑิตที่โดดเด่นและเป็นที่ต้องการของตลาดแรงงานทันที เพราะบริษัทต่างๆ กำลังมองหาคนรุ่นใหม่ที่เข้าใจบริบทของธุรกิจที่เปลี่ยนไป
• ระดับปริญญาโท: นี่คือโอกาสในการลงลึกและเป็นผู้เชี่ยวชาญเฉพาะทาง คุณสามารถเรียนต่อยอดด้านการบัญชีเพื่อความยั่งยืน, การตรวจสอบด้าน ESG, หรือการประเมินมูลค่าทางสิ่งแวดล้อม ซึ่งเป็นตำแหน่งงานที่มีค่าตัวสูงมากในปัจจุบัน
• ระดับปริญญาเอก: สำหรับผู้ที่สนใจด้านวิชาการและการวิจัย นี่คือขุมทรัพย์ของหัวข้อวิทยานิพนธ์! การพัฒนากรอบการทำงานของ Green Accounting ใหม่ๆ, การสร้างโมเดลการวัดผลกระทบ หรือการวิจัยเชิงลึกถึงความเชื่อมโยงระหว่างผลประกอบการทางการเงินและสิ่งแวดล้อม ล้วนเป็นงานวิจัยที่สร้าง Impact ได้มหาศาล

ตลาดแรงงานในอนาคตต้องการมากกว่านักบัญชีที่ปิดงบเป็น แต่ต้องการ “ที่ปรึกษาเชิงกลยุทธ์” ที่สามารถเชื่อมโยงข้อมูลการเงิน สังคม และสิ่งแวดล้อมเข้าด้วยกันได้ หากคุณสนใจที่จะพัฒนาทักษะเหล่านี้ ลองดู หลักสูตรบัญชีที่ทันสมัย ที่ผสมผสานความรู้ด้านเทคโนโลยีและความยั่งยืนเข้าไปด้วย

Q&A: คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับ Green Accounting และ ESG