คุณสมบัติและเงื่อนไขใหม่ของการเป็นผู้ทำบัญชี
โลกธุรกิจที่เปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว ส่งผลให้วิชาชีพ “ผู้ทำบัญชี” ต้องปรับตัวตามไปด้วย ไม่ใช่แค่เรื่องของเทคโนโลยี แต่ยังรวมถึงกฎระเบียบและข้อบังคับที่เข้มข้นขึ้น บทความนี้จะพาคุณไปเจาะลึกถึงคุณสมบัติและเงื่อนไขล่าสุดของการเป็นผู้ทำบัญชี เพื่อให้ผู้ที่สนใจในสายงานนี้ และผู้ประกอบการได้เตรียมตัวอย่างถูกต้องตามหลัก กฎหมายบัญชี ที่เกี่ยวข้อง
รากฐานสำคัญ: กฎหมายที่ผู้ทำบัญชีต้องรู้ (พ.ร.บ.บัญชี)
ก่อนจะก้าวสู่การเป็นผู้ทำบัญชีมืออาชีพ สิ่งแรกที่ต้องทำความเข้าใจคือกรอบของกฎหมายที่ควบคุมวิชาชีพนี้ หัวใจหลักคือ พระราชบัญญัติการบัญชี พ.ศ. 2543 (พ.ร.บ. 2543) ซึ่งเป็นกฎหมายแม่บทที่กำหนดหน้าที่ของผู้มีหน้าที่จัดทำบัญชี, ผู้ทำบัญชี, และสาระสำคัญของงบการเงิน เพื่อให้เกิดมาตรฐานและความโปร่งใสในการดำเนินธุรกิจ
ต่อมาได้มีการปรับปรุงแก้ไขโดย พระราชบัญญัติวิชาชีพบัญชี พ.ศ. 2547 (พ.ร.บ. 2547) ซึ่งได้จัดตั้ง “สภาวิชาชีพบัญชี ในพระบรมราชูปถัมภ์” ขึ้นมาเพื่อกำกับดูแลและส่งเสริมมาตรฐานของผู้ประกอบวิชาชีพบัญชีโดยตรง ดังนั้น การทำความเข้าใจ พ.ร.บ.บัญชี ทั้งสองฉบับนี้จึงเป็นพื้นฐานที่ขาดไม่ได้สำหรับทุกคนในวงการ
เจาะลึกคุณสมบัติหลักของผู้ทำบัญชีตามกฎหมาย
ตามประกาศของกรมพัฒนาธุรกิจการค้าและข้อบังคับของสภาวิชาชีพบัญชี คุณสมบัติของผู้ทำบัญชีที่ต้องมีโดยสรุป มีดังนี้:
- วุฒิการศึกษา: ต้องสำเร็จการศึกษาไม่ต่ำกว่าระดับ ปริญญาตรีบัญชี หรือเทียบเท่าที่สภาวิชาชีพบัญชีรับรอง นี่คือเงื่อนไขที่สำคัญที่สุด
- คุณสมบัติทั่วไป: มีภูมิลำเนาหรือถิ่นที่อยู่ในราชอาณาจักร, ไม่เคยต้องโทษในคดีที่เกี่ยวข้องกับการทุจริตในวิชาชีพ และไม่เป็นบุคคลล้มละลาย
- การเป็นสมาชิกสภาวิชาชีพบัญชี: ต้องสมัครเป็นสมาชิกของสภาวิชาชีพบัญชี และปฏิบัติตามข้อบังคับและจรรยาบรรณอย่างเคร่งครัด
- การขึ้นทะเบียน: ต้องขึ้นทะเบียนเป็น “ผู้ทำบัญชี” กับกรมพัฒนาธุรกิจการค้าผ่านระบบออนไลน์ และแจ้งข้อมูลการทำบัญชีให้กับธุรกิจต่างๆ ที่ตนรับผิดชอบ
แนวโน้มและเงื่อนไขใหม่ที่คาดว่าจะเกิดขึ้นในปี 2568
แม้กฎหมายหลักจะยังคงเป็น พ.ร.บ. 2543 และ พ.ร.บ. 2547 แต่โลกดิจิทัลทำให้เกิดการปรับตัวและคาดว่าภายในปี 2568 จะมีการเน้นย้ำในประเด็นต่อไปนี้มากขึ้น:
- การพัฒนาความรู้อย่างต่อเนื่อง (CPD): จะมีการกำหนดหัวข้อที่เกี่ยวข้องกับเทคโนโลยีดิจิทัล, Data Analytics, และความปลอดภัยทางไซเบอร์ เข้ามาเป็นส่วนหนึ่งของชั่วโมง CPD ที่ต้องเก็บสะสมในแต่ละปี
- ความสามารถด้านเทคโนโลยี: ผู้ทำบัญชีจะถูกคาดหวังให้มีความเชี่ยวชาญในการใช้โปรแกรมบัญชีคลาวด์ (Cloud Accounting) และเครื่องมืออัตโนมัติต่างๆ เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพการทำงาน
- จรรยาบรรณและความโปร่งใส: กฎระเบียบด้านการตรวจสอบและจรรยาบรรณจะเข้มข้นขึ้น เพื่อป้องกันการทุจริตและการตกแต่งบัญชีให้สอดคล้องกับมาตรฐานสากล
การศึกษาคือใบเบิกทาง: ทำไมปริญญาตรีบัญชีจึงสำคัญ?
จากคุณสมบัติข้างต้น จะเห็นได้ว่าวุฒิ ปริญญาตรีบัญชี ไม่ใช่แค่ทางเลือก แต่เป็น “ข้อบังคับ” ตามกฎหมาย การเลือกสถาบันการศึกษาที่มีคุณภาพจึงเปรียบเสมือนการวางรากฐานที่มั่นคงให้กับอาชีพ
ทำไมการเรียนปริญญาตรีบัญชีที่ ม.ศรีปทุม (SPU) จึงเป็นคำตอบ?
ที่คณะบัญชี มหาวิทยาลัยศรีปทุม (SPU) เราเข้าใจถึงการเปลี่ยนแปลงของ กฎหมายบัญชี และความต้องการของตลาดแรงงานยุคใหม่ หลักสูตรของเราจึงถูกออกแบบมาเพื่อ:
- สร้างนักบัญชีมืออาชีพ: สอนลึกถึงแก่นของมาตรฐานการบัญชีและ พ.ร.บ.บัญชี ที่เกี่ยวข้อง
- พร้อมสำหรับโลกดิจิทัล: เน้นการเรียนรู้ผ่านโปรแกรมบัญชีชั้นนำและเทคโนโลยีทางการเงิน (FinTech) ที่ใช้จริงในองค์กร
- ประสบการณ์จริง: มีความร่วมมือกับบริษัทชั้นนำ เปิดโอกาสให้นักศึกษาได้ฝึกงานและเรียนรู้จากมืออาชีพตัวจริง
คำถามที่พบบ่อย (FAQ)
Q1: ไม่จบปริญญาตรีบัญชีโดยตรง แต่จบบริหารธุรกิจ สามารถเป็นผู้ทำบัญชีได้หรือไม่?
A: ไม่ได้ครับ ตาม กฎหมายบัญชี ปัจจุบันกำหนดคุณสมบัติขั้นต่ำไว้อย่างชัดเจนว่าต้องสำเร็จการศึกษาไม่ต่ำกว่าวุฒิ ปริญญาตรีบัญชี หรือวุฒิอื่นที่สภาวิชาชีพบัญชีให้การรับรองเทียบเท่าเท่านั้น
Q2: ผู้ทำบัญชีต้องต่ออายุสมาชิกภาพกับสภาวิชาชีพบัญชีทุกปีหรือไม่?
A: ใช่ครับ ผู้ทำบัญชีมีหน้าที่ต้องชำระค่าบำรุงสมาชิกภาพรายปี และต้องเข้ารับการพัฒนาความรู้ต่อเนื่องทางวิชาชีพบัญชี (CPD) ตามจำนวนชั่วโมงที่สภากำหนด เพื่อรักษาสถานะและสิทธิ์ในการเป็นผู้ทำบัญชีให้ถูกต้องตามกฎหมาย
Q3: จะตรวจสอบข้อมูลกฎหมายบัญชีฉบับล่าสุดได้จากที่ไหน?
A: แหล่งข้อมูลที่น่าเชื่อถือที่สุดคือเว็บไซต์ของหน่วยงานที่กำกับดูแลโดยตรง ได้แก่ กรมพัฒนาธุรกิจการค้า (DBD) และ สภาวิชาชีพบัญชี ในพระบรมราชูปถัมภ์ (TFAC) ซึ่งจะมีการประกาศอัปเดตข้อบังคับและ พ.ร.บ.บัญชี ต่างๆ อย่างเป็นทางการเสมอ
โดยสรุป การเป็นผู้ทำบัญชีในยุคใหม่ต้องมีความพร้อมทั้งด้านความรู้ตามหลัก กฎหมายบัญชี และทักษะด้านเทคโนโลยีที่ทันสมัย การเริ่มต้นด้วยการศึกษาในหลักสูตร ปริญญาตรีบัญชี ที่มีคุณภาพจากสถาบันที่เชื่อถือได้เช่น ม.ศรีปทุม (SPU) คือก้าวแรกที่สำคัญสู่ความสำเร็จในวิชาชีพที่ท้าทายและมีอนาคตสดใสนี้
สนใจความรู้ด้านบัญชีและศาสตร์ที่เกี่ยวข้อง สามารถพบกันได้ที่ คณะบัญชี มหาวิทยาลัยศรีปทุม
