วิศวกรรมระบบราง ศูนย์กลางความเชี่ยวชาญของงานวิศวกรรมในอนาคต
ปัจจุบัน รถไฟฟ้าขนส่งมวลชนกำลังเข้ามามีบทบาทต่อการเปลี่ยนแปลงทั้งในด้านกายภาพและวิถีชีวิตของสังคมไทย ผ่านทางนโยบายและการสนับสนุนจากทางภาครัฐ ไม่ว่าจะเป็นรถไฟฟ้าบีทีเอส รถไฟฟ้ามหานคร หรือ MRT รวมถึงรถไฟฟ้าสายสีต่างๆ ที่กำลังจะเกิดขึ้นตามมาอีกมากมาย ในพื้นที่ กทม.และปริมณฑล
นอกจากระบบขนส่งสาธารณะในเมืองที่กล่าวมาแล้ว ยังมีโครงการก่อสร้างรถไฟทางคู่ทั่วประเทศ และยังมีโครงการก่อสร้างรถไฟความเร็วสูงสายตะวันออกเชื่อม 3 สนามบิน รถไฟความเร็วสูงไทย-จีน สายตะวันออกเฉียงเหนือ โครงการรถไฟความเร็วสูงสายเหนือ กทม.-เชียงใหม่ โครงการรถไฟความเร็วสูงสายใต้ กทม.-หัวหิน-ปาดังเบซาร์ เพื่อสนับสนุนให้เกิดการพัฒนาเศรษฐกิจ เชื่อมโยงตลาดการค้า ระหว่างกลุ่มประเทศแถบลุ่มแม่น้ำโขง เพราะไทยถือเป็นศูนย์กลางของอินโดจีน
ซึ่งแผนการดำเนินงานพัฒนาโครงสร้างระบบขนส่งมวลชนของประเทศในอนาคตที่กล่าวมาทั้งหมดนี้ มีความเกี่ยวข้องกับบทบาทหน้าที่ของวิศวกรอย่างมากมาย รวมถึงการก่อให้เกิดสาขาวิชา วิศวกรการจัดการ กับการจัดการระบบราง ที่กำลัง มาแรงสุดๆ ในตอนนี้
ซึ่งทางคณะวิศวกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัย ศรีปทุมก็ได้ ผู้ทรงคุณวุฒิอย่าง ผศ.ดร.ชวลิต มณีศรี หัวหน้าหลักสูตรวิศวกรรมระบบราง และผู้อำนวยการศูนย์การศึกษาต่อเนื่องทางวิศวกรรม คณะวิศวกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรีปทุม มาเป็นกำลังสำคัญในการผลิต วิศวกรรุ่นใหม่ในสายวิศวกรการจัดการ กับการจัดการระบบราง เพื่อป้อนเข้าสู่ตลาดที่มีความร้อนแรงสูงในปัจจุบัน
ซึ่งผศ.ดร.ชวลิต มณีศรี หัวหน้าหลักสูตรวิศวกรรมระบบราง ได้อธิบายถึงโครงสร้างหลักสูตร วิศวกรการจัดการ กับการจัดการระบบราง ว่าเป็นการรวบรวมเอาความรู้พื้นฐานทางวิศวกรรมต่างๆ มาประยุกต์ใช้ทำหน้าที่ต่างๆ ร่วมกัน
เริ่มตั้งแต่กระบวนการแรกสุด ของอุตสาหกรรมระบบราง เริ่มตั้งแต่กระบวนการชั้นแรก การก่อสร้างระบบราง (Construction) ซึ่งจะอาศัยทักษะความรู้ความชำนาญด้านวิศวกรรมโยธาและโครงสร้างทางวิ่ง (Civil และTrack Works) เป็นหลัก ไม่ว่าจะเป็นการทำ Survey การสร้างอุโมงค์ สร้างทาง สร้างสะพานต่างๆ ถัดจากนั้นก็เป็นเรื่องของวิศวกรระบบรถไฟฟ้า (Rolling Stock Engineer) ก็จะมีการใช้ทักษะทางวิศวกรรมเครื่องกลเป็นหลัก ตัว Car body โบกี้ ระบบเบรก ช่วงล่าง ขอพ่วง และตัวรับต่างๆ รวมถึงการใช้ความรู้ด้านวิศวกรรมไฟฟ้าทั้งด้านวิศวะด้านกำลังการจ่ายไฟให้กับตัวเครื่องจักรและด้านการสื่อสารระบบทางด้านสัญญาณ รวมถึงในเรื่องของการซ่อมบำรุง (Maintenance) ที่ต้องอาศัยทักษะวิศวกรในการวางแผนซ่อมบำรุง บริหารจัดการอะไหล่ในการซ่อมบำรุง นอกจากนี้ยังต้องอาศัยองค์ความรู้ด้าน วิศวกรอุตสาหการ การจัดการเพื่อใช้ในการวางแผนการเดินรถ การจัดการงาน Operation ต่างๆ ให้ราบรื่นตามเป้าหมาย และส่วนงานสุดท้ายที่จะขาดไม่ได้ นั่นก็คือ ด้านระบบการดำเนินงาน O&M (Operations and Maintenance) ซึ่งจะเป็นเรื่องของการจัดการบุคลากร การปรับปรุงการให้บริการ การส่งเสริมสิ่งอำนวยความสะดวก คือเป็นการบริหารสถานี พนักงานขับรถ พนักงานออกตั๋ว ซึ่งแน่นอนว่าหากเป็นคนที่เรียนทางด้านวิศวกรรมมาก็จะสามารถเข้าใจในโครงการระบบและการทำงานอุตสาหกรรมนี้ได้ดีกว่าผู้ที่เรียนมาจากสายอื่นๆ
และนั้นก็คือภาพรวมของการเรียนการสอนในสาขา หลักสูตรวิศวกรรมระบบราง วิศวกรการจัดการ กับการจัดการระบบราง ที่เป็นศาสตร์บูรณาการ เป็นสหสาขาที่ รวมเอาทักษะองค์ความรู้ด้านวิศวกรรมสายต่างๆ หลากหลาย มาประยุกต์ให้เกิดองค์ความรู้เฉพาะในการทำงานด้านระบบราง
สำหรับน้องๆ ที่สนใจงานด้านวิศวกรรมระบบรางและอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องสามารถเข้าไปชมข้อมูลหลักสูตรการเรียนการสอน วิศวกรรมระบบราง ของทางมหาวิทยาลัยศรีปทุมได้ที่ https://www.spu.ac.th/fac/engineer/th/program/144/
