ธุรกิจไทยพร้อมหรือยัง? เจาะลึกกฎหมาย ESG และแนวโน้มที่ต้องรู้สำหรับนักบัญชียุคใหม่

ในยุคที่โลกธุรกิจไม่ได้วัดความสำเร็จแค่ตัวเลขผลกำไรอีกต่อไป แต่ยังครอบคลุมถึงความยั่งยืนด้านสิ่งแวดล้อม สังคม และธรรมาภิบาล หรือ ESG (Environmental, Social, and Governance) ที่กลายเป็นมาตรฐานใหม่ที่นักลงทุนและผู้บริโภคทั่วโลกให้ความสำคัญ บทความนี้จะพาไปเจาะลึกถึงการเตรียมความพร้อมของธุรกิจไทย โดยเฉพาะในแง่มุมของ กฎหมายธุรกิจ และ กฎหมายบัญชี ที่เกี่ยวข้อง ซึ่งเป็นความรู้สำคัญที่ นักศึกษาบัญชี และผู้ประกอบการต้องทำความเข้าใจ

1. ESG คืออะไร? ทำไมจึงเป็นเรื่องเร่งด่วนสำหรับธุรกิจไทย

ESG ไม่ใช่แค่เทรนด์การตลาดเพื่อสร้างภาพลักษณ์ แต่เป็นกรอบการดำเนินธุรกิจเพื่อความยั่งยืนที่จับต้องได้ ซึ่งประกอบด้วย 3 เสาหลัก คือ:

• E – Environmental (สิ่งแวดล้อม): การจัดการผลกระทบของธุรกิจต่อสิ่งแวดล้อม เช่น การใช้พลังงานหมุนเวียน การลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจก การจัดการขยะและมลพิษ
• S – Social (สังคม): การดูแลผู้มีส่วนได้ส่วนเสียทุกภาคส่วน ตั้งแต่พนักงานในองค์กร (ความปลอดภัย, สวัสดิการ, ความเท่าเทียม) ไปจนถึงลูกค้า คู่ค้า และชุมชนโดยรอบ
• G – Governance (ธรรมาภิบาล): การบริหารจัดการองค์กรอย่างโปร่งใส มีจริยธรรม ตรวจสอบได้ ต่อต้านการทุจริต และเคารพสิทธิของผู้ถือหุ้น

ความสำคัญของ ESG เพิ่มขึ้นอย่างก้าวกระโดด เนื่องจากเป็นปัจจัยสำคัญที่นักลงทุนสถาบันใช้พิจารณาตัดสินใจลงทุน ธนาคารใช้ประกอบการอนุมัติสินเชื่อ และผู้บริโภคยุคใหม่ใช้เลือกซื้อสินค้าและบริการ การเพิกเฉยต่อ ESG อาจหมายถึงการสูญเสียโอกาสทางธุรกิจและความสามารถในการแข่งขันในระยะยาว ซึ่งส่งผลโดยตรงต่อ กฎหมายธุรกิจ ที่องค์กรต้องปฏิบัติตาม

2. กฎหมาย ESG ในไทย และผลกระทบที่ธุรกิจต้องปรับตัว

ในประเทศไทย หน่วยงานกำกับดูแลอย่างสำนักงานคณะกรรมการกำกับหลักทรัพย์และตลาดหลักทรัพย์ (ก.ล.ต.) และตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย (ตลท.) ได้ผลักดันเรื่อง ESG อย่างจริงจัง โดยกำหนดให้บริษัทจดทะเบียนต้องเปิดเผยข้อมูลการดำเนินงานด้านความยั่งยืนในแบบแสดงรายการข้อมูลประจำปี (แบบ 56-1 One Report) ซึ่งการเปิดเผยข้อมูลนี้ไม่ใช่เรื่องสมัครใจอีกต่อไป แต่เป็นข้อบังคับที่อยู่ในขอบเขตของ กฎหมายบัญชี และกฎหมายหลักทรัพย์

ผลกระทบโดยตรงคือ ธุรกิจต้องเริ่มเก็บรวบรวมข้อมูลที่ไม่ใช่แค่ตัวเลขทางการเงิน (Non-Financial Data) อย่างเป็นระบบ เช่น ปริมาณการปล่อยคาร์บอน, อัตราการเข้า-ออกของพนักงาน, จำนวนชั่วโมงการฝึกอบรม, หรือนโยบายต่อต้านคอร์รัปชัน ข้อมูลเหล่านี้ต้องมีความน่าเชื่อถือและตรวจสอบได้ไม่ต่างจากข้อมูลทางการเงิน ซึ่งถือเป็นความท้าทายใหม่ที่ทุกองค์กรต้องเตรียมรับมือ สำหรับข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับข้อบังคับ สามารถศึกษาได้จาก เว็บไซต์ของสำนักงาน ก.ล.ต.

3. บทบาทใหม่ของนักบัญชี กับการรายงานข้อมูล ESG

เมื่อ ESG กลายเป็นส่วนหนึ่งของการรายงานภาคบังคับ บทบาทของนักบัญชีจึงขยายขอบเขตไปไกลกว่าการทำบัญชีและตรวจสอบงบการเงินแบบดั้งเดิม นักบัญชียุคใหม่ต้อง:

• เป็นผู้รวบรวมและวิเคราะห์ข้อมูล (Data Analyst): ต้องสามารถออกแบบกระบวนการเก็บข้อมูล ESG ที่กระจัดกระจายอยู่ตามแผนกต่างๆ มาทำให้เป็นระบบและวิเคราะห์เพื่อหาข้อมูลเชิงลึกได้
• เป็นผู้ให้ความเชื่อมั่นในข้อมูล (Assurance Provider): ต้องสามารถตรวจสอบและให้ความเชื่อมั่นต่อข้อมูล ESG ที่บริษัทเปิดเผยว่ามีความถูกต้องและน่าเชื่อถือ
• เป็นที่ปรึกษาเชิงกลยุทธ์ (Strategic Advisor): ต้องสามารถนำข้อมูล ESG มาวิเคราะห์ร่วมกับข้อมูลทางการเงิน เพื่อให้คำแนะนำแก่ผู้บริหารในการวางกลยุทธ์ธุรกิจที่ยั่งยืนและสร้างมูลค่าเพิ่มได้

ทักษะเหล่านี้คือสิ่งที่บัณฑิตที่จบ ปริญญาตรีบัญชี ในปัจจุบันต้องมีติดตัว เพื่อตอบสนองความต้องการของตลาดแรงงานที่เปลี่ยนแปลงไป

4. เตรียมความพร้อมสู่โลกธุรกิจ ESG ที่คณะบัญชี ม.ศรีปทุม (SPU)

การเปลี่ยนแปลงนี้ทำให้สถาบันการศึกษาต้องปรับตัวเช่นกัน ม.ศรีปทุม (SPU) ซึ่งเป็นมหาวิทยาลัยชั้นนำที่มุ่งเน้นการสร้างบัณฑิตคุณภาพพร้อมใช้ ได้เล็งเห็นถึงความสำคัญและบรรจุเนื้อหาเกี่ยวกับ ESG เข้าไปในหลักสูตรการเรียนการสอนอย่างเข้มข้น

หลักสูตรปริญญาตรีบัญชี ม.ศรีปทุม ตอบโจทย์กฎหมายธุรกิจ ESG อย่างไร?

ที่คณะบัญชี SPU ไม่ได้สอนแค่หลักการบัญชีแบบเดิมๆ แต่มีการบูรณาการความรู้ที่ทันสมัยเพื่อสร้างนักบัญชีมืออาชีพที่พร้อมสำหรับอนาคต:

• เนื้อหาทันสมัย: นักศึกษาบัญชี จะได้เรียนรู้เกี่ยวกับมาตรฐานการรายงานความยั่งยืน (Sustainability Reporting Standards), การบัญชีเพื่อสิ่งแวดล้อม และการตรวจสอบข้อมูลที่ไม่ใช่ข้อมูลทางการเงิน
• เน้นกฎหมายที่เกี่ยวข้อง: หลักสูตรครอบคลุมความเข้าใจใน กฎหมายธุรกิจ และ กฎหมายบัญชี ฉบับล่าสุดที่เกี่ยวข้องกับ ESG เพื่อให้นักศึกษาสามารถให้คำปรึกษาแก่องค์กรได้อย่างถูกต้อง
• เรียนกับตัวจริง ประสบการณ์จริง: ผ่านการเรียนรู้จากกรณีศึกษาจริง และการเชิญวิทยากรผู้เชี่ยวชาญจากองค์กรชั้นนำที่ดำเนินงานด้าน ESG มาแบ่งปันประสบการณ์
• เทคโนโลยีการบัญชี: สอนการใช้เครื่องมือและซอฟต์แวร์ที่ช่วยในการรวบรวมและวิเคราะห์ข้อมูล ESG ซึ่งเป็นทักษะที่จำเป็นอย่างยิ่งในปัจจุบัน

การเลือกเรียนหลักสูตร ปริญญาตรีบัญชี ที่ ม.ศรีปทุม จึงเปรียบเสมือนการติดอาวุธให้นักศึกษาพร้อมก้าวสู่สายงานนักบัญชียุคใหม่ ที่เป็นมากกว่าผู้ทำบัญชี แต่เป็นพาร์ทเนอร์คนสำคัญในการขับเคลื่อนธุรกิจสู่ความยั่งยืน สนใจดูรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่ คณะบัญชี มหาวิทยาลัยศรีปทุม

5. คำถามที่พบบ่อย (FAQ) เกี่ยวกับ ESG และการบัญชี

สรุปได้ว่า ESG ไม่ใช่เรื่องไกลตัวอีกต่อไป แต่เป็นแกนหลักของการดำเนินธุรกิจในปัจจุบันและอนาคต การเตรียมความพร้อมทั้งในระดับองค์กรและระดับบุคลากรจึงเป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่ง โดยเฉพาะสายงานบัญชีที่มีบทบาทสำคัญในการขับเคลื่อนเรื่องนี้ การศึกษาในหลักสูตร ปริญญาตรีบัญชี ที่ทันสมัยอย่างของ ม.ศรีปทุม (SPU) จะช่วยสร้างบัณฑิตที่มีความพร้อมและเป็นที่ต้องการของตลาดแรงงานแห่งอนาคตได้อย่างแน่นอน