AI & Data Analytics: ขับเคลื่อนกลยุทธ์การตัดสินใจเชิงการเงินในปี 2025

ไม่ใช่เรื่องไกลตัวของนักธุรกิจหรือแบงก์เกอร์อีกต่อไป แต่มันคือเรื่องของเราทุกคน!

เปิดบทสนทนา: จาก Algorithm บน TikTok สู่โลกการเงินที่ซับซ้อน

สวัสดีเพื่อนๆ พี่เป็นนักศึกษาที่คลุกคลีอยู่กับเรื่องเทคโนโลยีและเศรษฐศาสตร์นะ วันนี้อยากจะมาชวนคุยเรื่องที่ฟังดูอาจจะยิ่งใหญ่ ซับซ้อน แต่จริงๆ แล้วมันใกล้ตัวพวกเรากว่าที่คิดเยอะเลย เคยสงสัยกันมั้ยว่าทำไม TikTok หรือ YouTube ถึงรู้ใจเราจังเลยว่าเราชอบดูอะไร? หรือทำไม Spotify ถึงจัดเพลย์ลิสต์เพลงได้โดนใจขนาดนี้? คำตอบเบื้องหลังพลังวิเศษพวกนี้ก็คือ AI (Artificial Intelligence) และ Data Analytics นั่นเอง

แล้วมันเกี่ยวอะไรกับการเงินล่ะ? ลองนึกภาพตามนะ… ถ้าเทคโนโลยีเดียวกันนี้ สามารถช่วยให้เราตัดสินใจเรื่องเงินๆ ทองๆ ได้ดีขึ้นล่ะ? ช่วยให้เรารู้ว่าควรเก็บเงินยังไง ควรเอาเงินไปลงทุนกับอะไร หรือแม้กระทั่งช่วยป้องกันไม่ให้เราโดนหลอกจากมิจฉาชีพ… นี่แหละคือโลกการเงินในปี 2025 ที่ AI และ Data Analytics จะเข้ามาเป็นผู้ช่วยคนสำคัญของเรา และนี่คือเหตุผลที่พวกเราในวัย 14-18 ปี ซึ่งกำลังจะก้าวเข้าสู่โลกของผู้ใหญ่เต็มตัว จำเป็นต้องทำความเข้าใจมันตั้งแต่วันนี้!

ไขข้อข้องใจ: AI กับ Data Analytics มันคืออะไรกันแน่? (ฉบับเข้าใจง่าย)

ก่อนจะไปไกลกว่านี้ เรามาปูพื้นฐานกันแบบง่ายๆ ไม่ต้องใช้ศัพท์เทคนิคให้ปวดหัวกันก่อนดีกว่า

• Data (ข้อมูล): ลองนึกว่ามันคือ “วัตถุดิบ” ทุกอย่างที่เราทำบนโลกออนไลน์คือข้อมูลหมดเลยนะ ไม่ว่าจะกดไลก์รูปเพื่อน, ดูคลิปแมว, ซื้อของออนไลน์, หรือแม้แต่เส้นทางการเดินรถไฟฟ้าที่เราใช้ทุกวัน ทั้งหมดนี้คือข้อมูลมหาศาล
• Data Analytics (การวิเคราะห์ข้อมูล): นี่คือ “กระบวนการทำอาหาร” คือการเอาข้อมูลดิบๆ พวกนั้นมาจัดระเบียบ คัดแยก และหาความเชื่อมโยงที่ซ่อนอยู่ เพื่อให้เราเห็นภาพรวมและเข้าใจอะไรบางอย่างที่น่าสนใจ เช่น “คนส่วนใหญ่ที่ชอบฟังเพลงแนว K-Pop มักจะซื้อเครื่องสำอางแบรนด์นี้”
• AI (ปัญญาประดิษฐ์): เปรียบเสมือน “เชฟอัจฉริยะ” ที่เรียนรู้จากข้อมูลที่ผ่านการวิเคราะห์มาแล้ว AI ไม่ได้แค่จัดระเบียบข้อมูล แต่สามารถ “เรียนรู้” และ “ตัดสินใจ” หรือ “คาดการณ์” สิ่งที่จะเกิดขึ้นในอนาคตได้ด้วยตัวเอง เช่น “เมื่อเห็นพฤติกรรมการใช้จ่ายแบบนี้ AI คาดการณ์ว่าเดือนหน้าเราอาจจะเงินช็อตนะ”

พอจะเห็นภาพแล้วใช่มั้ย? Data คือวัตถุดิบ, Data Analytics คือการเตรียมวัตถุดิบ, และ AI คือเชฟที่ปรุงอาหารจานเด็ด (ซึ่งก็คือข้อมูลเชิงลึกหรือการตัดสินใจ) ให้เรานั่นเอง

แล้ว “เชฟ AI” จะมาช่วยเรื่องเงินในกระเป๋าเราได้ยังไงในปี 2025?

โอเค มาถึงส่วนที่น่าตื่นเต้นที่สุด! ในอนาคตอันใกล้นี้ โดยเฉพาะในปี 2025 ที่เทคโนโลยีจะยิ่งพัฒนาไปอีกขั้น AI และ Data Analytics จะเข้ามาเปลี่ยนแปลงวิธีที่เราจัดการการเงินส่วนบุคคลไปอย่างสิ้นเชิง ลองมาดูกันทีละข้อเลย

1. ผู้ช่วยการเงินส่วนตัว (Hyper-Personalized Financial Advisor)

ลืมแอปจดบันทึกรายรับ-รายจ่ายแบบเดิมๆ ไปได้เลย ในปี 2025 แอปพลิเคชันการเงินจะฉลาดขึ้นแบบก้าวกระโดด มันจะเชื่อมต่อกับบัญชีธนาคาร บัตรเครดิต หรือ TrueMoney Wallet ของเรา (แน่นอนว่าต้องได้รับอนุญาตและปลอดภัย) แล้ววิเคราะห์พฤติกรรมการใช้เงินของเราแบบละเอียด AI จะสามารถ:

• สรุปพฤติกรรม: “เดือนนี้เธอใช้เงินไปกับค่าชานมไข่มุก 1,500 บาทนะ ซึ่งมากกว่าค่าเฉลี่ยของคนที่อายุเท่ากันถึง 30%”
• แจ้งเตือนเชิงรุก: “อีก 3 วันจะถึงวันจ่ายค่าเทอมแล้วนะ ตอนนี้ในบัญชีเธอยังขาดเงินอยู่ 500 บาท ลองลดค่าใช้จ่ายฟุ่มเฟือยดูมั้ย?”
• ตั้งเป้าหมายอัจฉริยะ: เมื่อเราบอกว่าอยากเก็บเงินซื้อ iPhone เครื่องใหม่ในอีก 6 เดือน AI จะคำนวณให้เลยว่าเราต้องเก็บเงินวันละเท่าไหร่ และจะคอยกระตุ้นเตือนเราตลอดทาง

2. การลงทุนที่เข้าถึงง่ายและฉลาดขึ้น (Democratized & Smart Investing)

สมัยก่อนการลงทุนเป็นเรื่องของคนมีเงินเยอะๆ หรือคนที่เรียนจบด้านการเงินมาโดยตรง แต่ AI กำลังจะทลายกำแพงนั้นลง ด้วยสิ่งที่เรียกว่า Robo-advisors ซึ่งก็คือหุ่นยนต์ที่ปรึกษาการลงทุนนั่นเอง

เราแค่ตอบคำถามไม่กี่ข้อเกี่ยวกับเป้าหมายการเงินและระดับความเสี่ยงที่รับได้ (เช่น รับได้มั้ยถ้าเงินจะลดลงบ้างเพื่อแลกกับโอกาสได้กำไรเยอะๆ) จากนั้น AI จะจัดพอร์ตการลงทุนที่เหมาะสมกับเราให้โดยอัตโนมัติ ไม่ว่าจะเป็นการลงทุนในหุ้นไทย หุ้นต่างประเทศ หรือสินทรัพย์ดิจิทัล แถมยังคอยปรับพอร์ตให้ตลอดเวลาตามสภาวะตลาดอีกด้วย ทำให้การลงทุนไม่ใช่เรื่องน่ากลัวอีกต่อไป ใครๆ ก็เริ่มต้นได้ด้วยเงินไม่มาก

3. เกราะป้องกันภัยไซเบอร์ที่แข็งแกร่ง (Advanced Fraud Detection)

ข่าวแก๊งคอลเซ็นเตอร์หรือแอปดูดเงินน่ากลัวใช่มั้ย? AI คือฮีโร่ที่จะมาช่วยเราในเรื่องนี้ ระบบของธนาคารจะใช้ AI ในการเรียนรู้รูปแบบการใช้จ่ายปกติของเรา เช่น เรามักจะซื้อของออนไลน์ตอนกลางคืน ใช้จ่ายในกรุงเทพฯ เป็นหลัก ทีนี้ถ้าจู่ๆ มีการพยายามโอนเงินจำนวนมากจากบัญชีเราตอนตี 3 ไปยังบัญชีแปลกๆ ในต่างจังหวัด AI จะมองเห็นความผิดปกตินี้ทันที และอาจจะระงับธุรกรรมนั้นไว้ก่อน พร้อมกับส่ง SMS หรือโทรมาแจ้งเตือนเราทันที นี่คือการป้องกันเชิงรุกที่แม่นยำกว่าการรอให้เราโทรไปอายัดบัตรเองเยอะเลย

4. การเข้าถึงสินเชื่อที่เป็นธรรมมากขึ้น (Fairer Credit Scoring)

ในอนาคตเมื่อเราโตขึ้น อาจจะต้องขอสินเชื่อเพื่อซื้อบ้าน ซื้อรถ หรือทำธุรกิจ ธนาคารจะดู “คะแนนเครดิต” ของเราเพื่อตัดสินใจว่าจะอนุมัติหรือไม่ ในอดีตการให้คะแนนอาจจะดูแค่รายได้และประวัติการชำระหนี้ แต่ AI จะสามารถนำข้อมูลด้านอื่นๆ (Alternative Data) มาพิจารณาประกอบได้ด้วย เช่น ความสม่ำเสมอในการจ่ายค่าโทรศัพท์ หรือพฤติกรรมการออมเงิน ซึ่งอาจจะช่วยให้คนที่ทำงานฟรีแลนซ์หรือไม่มีสลิปเงินเดือนแบบตายตัว สามารถเข้าถึงแหล่งเงินทุนได้ง่ายและเป็นธรรมมากขึ้น

แล้วเราในฐานะ “วัยรุ่นยุค AI” ต้องเตรียมตัวยังไง?

ฟังดูเจ๋งใช่มั้ย? แต่การจะใช้ประโยชน์จากเทคโนโลยีเหล่านี้ได้เต็มที่ และไม่ตกเป็นเหยื่อของมัน เราเองก็ต้องพัฒนาทักษะที่จำเป็นสำหรับโลกอนาคตด้วย ไม่ต้องกลัวนะ ไม่ได้หมายความว่าทุกคนต้องไปเป็นโปรแกรมเมอร์หรือนักวิทยาศาสตร์ข้อมูล (Data Scientist) แต่การมีความรู้พื้นฐานและทักษะเหล่านี้ติดตัวไว้ จะทำให้เราได้เปรียบมากๆ

Hard Skills: ทักษะเชิงเทคนิคที่ควรมี

• ความเข้าใจพื้นฐานด้านสถิติ (Basic Statistics): ไม่ต้องถึงขั้นเทพ แต่การเข้าใจคำว่า ค่าเฉลี่ย, ความน่าจะเป็น หรือการอ่านกราฟง่ายๆ จะช่วยให้เราไม่ถูกข้อมูลหลอก และสามารถตีความสิ่งที่ AI บอกเราได้อย่างมีเหตุผล
• ทักษะการใช้เครื่องมือ (Tool Literacy): ลองหัดใช้โปรแกรมง่ายๆ อย่าง Google Sheets หรือ Microsoft Excel ในการทำตารางรายรับ-รายจ่ายของตัวเอง ลองใช้ฟังก์ชันพื้นฐานดู มันคือจุดเริ่มต้นของการจัดการข้อมูลเลยนะ
• ความรู้เบื้องต้นด้านการเขียนโค้ด (Intro to Coding): อาจจะลองเรียนภาษา Python ผ่านช่องทางออนไลน์ฟรีต่างๆ การเข้าใจหลักการทำงานของโค้ด จะช่วยให้เราเข้าใจว่า AI คิดและทำงานอย่างไร ไม่จำเป็นต้องเขียนเก่ง แต่แค่ “รู้เรื่อง” ก็ถือว่าสุดยอดแล้ว

Soft Skills: ทักษะทางสังคมที่ AI แทนที่ไม่ได้

• การคิดเชิงวิพากษ์ (Critical Thinking): สำคัญที่สุด! AI ให้ข้อมูลและคำแนะนำเราได้ แต่สุดท้ายคนที่ตัดสินใจคือ “เรา” เราต้องสามารถตั้งคำถามได้ว่า “ข้อมูลที่ AI ใช้น่าเชื่อถือมั้ย?”, “คำแนะนำนี้มีอคติอะไรซ่อนอยู่รึเปล่า?”
• ความคิดสร้างสรรค์ (Creativity): AI เก่งในการวิเคราะห์ข้อมูลที่มีอยู่ แต่การคิดนอกกรอบ การหาโอกาสทางการเงินใหม่ๆ หรือการแก้ปัญหาที่ซับซ้อนยังคงเป็นสิ่งที่มนุษย์ทำได้ดีกว่า
• ความฉลาดรู้ทางดิจิทัลและการเงิน (Digital & Financial Literacy): ต้องเข้าใจเรื่องความปลอดภัยของข้อมูลส่วนบุคคล รู้ว่าอะไรไม่ควรแชร์ และมีความรู้พื้นฐานเรื่องการเงิน เช่น ดอกเบี้ย เงินเฟ้อ การออม การลงทุน เพื่อที่จะได้ใช้เครื่องมือ AI ได้อย่างเต็มประสิทธิภาพและปลอดภัย