มาตรการคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคล: กฎหมายสำคัญที่ทุกคนต้องรู้

ในยุคดิจิทัลที่ข้อมูลส่วนตัวของเราถูกส่งต่อและจัดเก็บอย่างง่ายดาย การทำความเข้าใจเกี่ยวกับ กฎหมาย คุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคล หรือ PDPA จึงไม่ใช่เรื่องไกลตัวอีกต่อไป แต่เป็นสิทธิขั้นพื้นฐานและความรู้ที่จำเป็นสำหรับทุกคน ตั้งแต่บุคคลทั่วไปไปจนถึงผู้ประกอบการ

1. PDPA คืออะไร? ทำไมถึงสำคัญ

PDPA ย่อมาจาก Personal Data Protection Act หรือ พระราชบัญญัติคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคล พ.ศ. 2562 คือกฎหมายที่ถูกสร้างขึ้นมาเพื่อกำหนดมาตรฐานในการเก็บรวบรวม ใช้ หรือเปิดเผยข้อมูลส่วนบุคคลของพวกเราทุกคน เพื่อป้องกันไม่ให้ข้อมูลถูกนำไปใช้ในทางที่ผิด หรือโดยไม่ได้รับความยินยอมจากเจ้าของข้อมูล

ข้อมูลส่วนบุคคล ในที่นี้หมายถึงข้อมูลใดๆ ก็ตามที่สามารถระบุตัวตนของเราได้ ไม่ว่าทางตรงหรือทางอ้อม เช่น ชื่อ-นามสกุล, ที่อยู่, เบอร์โทรศัพท์, อีเมล, รูปถ่าย, ข้อมูลชีวภาพ (ลายนิ้วมือ, สแกนม่านตา) ไปจนถึงข้อมูลบนโลกออนไลน์อย่าง IP Address ก็ถือเป็นข้อมูลส่วนบุคคลเช่นกัน การมี กฎหมาย ฉบับนี้จึงเปรียบเสมือนเกราะป้องกันสิทธิความเป็นส่วนตัวของเราในโลกดิจิทัล

2. หลักการสำคัญที่ควรรู้ของกฎหมาย PDPA

หัวใจหลักของ กฎหมาย PDPA ตั้งอยู่บนหลักการพื้นฐานที่ทั้งบุคคลและองค์กรต้องยึดถือ ดังนี้:

• การขอความยินยอม (Consent): ก่อนจะเก็บหรือใช้ข้อมูลส่วนบุคคลของใคร ต้องขออนุญาตจากเจ้าของข้อมูลอย่างชัดเจนและแจ้งวัตถุประสงค์ให้ทราบก่อนเสมอ
• การใช้ข้อมูลตามวัตถุประสงค์ (Purpose Limitation): จะนำข้อมูลไปใช้ได้เฉพาะตามวัตถุประสงค์ที่ได้แจ้งไว้เท่านั้น ไม่สามารถนำไปใช้นอกเหนือจากที่ขอความยินยอมได้
• สิทธิของเจ้าของข้อมูล (Data Subject Rights): เจ้าของข้อมูลมีสิทธิในการเข้าถึง, แก้ไข, ขอให้ลบ หรือระงับการใช้ข้อมูลของตนเองได้
• มาตรการรักษาความปลอดภัย (Security Measures): องค์กรที่เก็บข้อมูลต้องมีมาตรการป้องกันที่เหมาะสม เพื่อไม่ให้ข้อมูลรั่วไหลหรือถูกแฮก

3. บทบาทของนักกฎหมายและคณะนิติศาสตร์ กับการคุ้มครองข้อมูล

ความซับซ้อนของ กฎหมาย ดิจิทัลทำให้ความรู้ทางด้าน นิติศาสตร์ มีความสำคัญอย่างยิ่งยวด องค์กรต่างๆ จำเป็นต้องมีผู้เชี่ยวชาญคอยให้คำแนะนำเพื่อให้การดำเนินงานสอดคล้องกับกฎหมายและหลีกเลี่ยงบทลงโทษที่มีทั้งโทษปรับทางปกครองและโทษทางอาญา

ที่ คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรีปทุม (นิติศรีปทุม หรือ SPULAW) เราเล็งเห็นถึงความสำคัญของกฎหมายยุคใหม่ จึงมุ่งเน้นการสอนที่ผสมผสานความรู้ทางทฤษฎีเข้ากับการประยุกต์ใช้จริง นักศึกษาจะได้เรียนรู้การตีความและปรับใช้กฎหมายคุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคล รวมถึงกฎหมายไซเบอร์อื่นๆ เพื่อเตรียมความพร้อมสู่การเป็นนักกฎหมายยุคดิจิทัลที่ตลาดงานต้องการ

การเข้าใจกฎหมายเหล่านี้ไม่ได้จำกัดอยู่แค่ในห้องเรียน แต่เป็นทักษะที่บัณฑิต นิติศรีปทุม สามารถนำไปต่อยอดในสายอาชีพได้อย่างหลากหลาย ไม่ว่าจะเป็นที่ปรึกษากฎหมายในบริษัท (In-house Counsel), เจ้าหน้าที่คุ้มครองข้อมูลส่วนบุคคล (DPO) หรือผู้เชี่ยวชาญด้านกฎหมายเทคโนโลยีโดยเฉพาะ อ่านเพิ่มเติมเกี่ยวกับ เส้นทางสู่อาชีพนักกฎหมายในยุคดิจิทัล เพื่อทำความเข้าใจศักยภาพของสาขา นิติศาสตร์ ในปัจจุบัน

4. คำถามที่พบบ่อย (Q&A) เกี่ยวกับ PDPA