เส้นทางอาชีพสายบัญชี: ต้องต่อปริญญาโทหรือปริญญาเอกหรือไม่? โอกาสเติบโตใน Big4
สำหรับผู้ที่อยู่ในแวดวงวิชาชีพบัญชี คำถามสำคัญที่มักเกิดขึ้นบนเส้นทางอาชีพ คือ “การเรียนต่อในระดับสูงขึ้นจำเป็นแค่ไหน?” โดยเฉพาะเมื่อเป้าหมายคือการเติบโตในบริษัทตรวจสอบบัญชีระดับโลกอย่าง Big4 บทความนี้จะมาวิเคราะห์เจาะลึกถึงความจำเป็นและโอกาสของวุฒิปริญญาโทและปริญญาเอกในสายงานนี้
OVERVIEW
ปริญญาตรี + ใบอนุญาต: จุดเริ่มต้นมาตรฐานในสายงานบัญชี
ต้องยอมรับว่าสำหรับเส้นทางอาชีพในบริษัท Big4 (PwC, Deloitte, EY, KPMG) โดยส่วนใหญ่แล้ว วุฒิการศึกษาระดับปริญญาตรีในสาขาบัญชีถือเป็นคุณสมบัติพื้นฐานที่เพียงพอในการเริ่มต้นทำงาน การมีใบอนุญาตประกอบวิชาชีพ เช่น ใบอนุญาตผู้สอบบัญชีรับอนุญาต (CPA) คือสิ่งที่สำคัญกว่าและเป็นที่ยอมรับในระดับสากล ประสบการณ์ที่สั่งสมจากการทำงานจริงคือปัจจัยหลักในการเติบโตและเลื่อนตำแหน่ง
ปริญญาโท (Master’s Degree): ตัวเร่งสู่ความเชี่ยวชาญและตำแหน่งบริหาร
การเรียนต่อปริญญาโท ไม่ใช่ข้อบังคับ แต่เป็น “ข้อได้เปรียบ” ที่ช่วยเปิดประตูสู่โอกาสใหม่ๆ ได้อย่างชัดเจน
- ความรู้เชิงลึก: หลักสูตรปริญญาโทมักจะเจาะลึกในสาขาเฉพาะทาง เช่น บัญชีภาษีอากร (Tax), การตรวจสอบภายใน (Internal Audit), หรือนิติวิทยาศาสตร์ทางการบัญชี (Forensic Accounting) ซึ่งเป็นที่ต้องการของแผนก Advisory ใน Big4
- โอกาสในการเลื่อนตำแหน่ง: สำหรับบางองค์กร วุฒิปริญญาโทอาจช่วยเร่งเส้นทางอาชีพสู่ระดับผู้จัดการหรือตำแหน่งบริหารได้เร็วขึ้น เนื่องจากแสดงให้เห็นถึงความมุ่งมั่นและความสามารถในการเรียนรู้เชิงกลยุทธ์
- สร้างเครือข่าย (Networking): การเรียนต่อเป็นการสร้างคอนเนคชันกับคณาจารย์และเพื่อนร่วมรุ่น ซึ่งอาจเป็นผู้เชี่ยวชาญหรือผู้บริหารในองค์กรต่างๆ ในอนาคต
ปริญญาเอก (Ph.D.): เส้นทางสู่สายวิชาการและงานวิจัยขั้นสูง
วุฒิปริญญาเอกในสาขาบัญชีนั้น มีเป้าหมายที่แตกต่างออกไปอย่างสิ้นเชิง โดยมุ่งเน้นไปที่การสร้างองค์ความรู้ใหม่ผ่านการวิจัย
- สายวิชาการ: เป็นคุณสมบัติหลักสำหรับอาชีพอาจารย์มหาวิทยาลัย นักวิชาการ และนักวิจัยในสถาบันการศึกษา
- ที่ปรึกษาระดับสูง: ผู้จบปริญญาเอกอาจทำงานในตำแหน่งที่ปรึกษาเฉพาะทางที่ต้องการการวิเคราะห์เชิงลึก หรือทำงานในหน่วยงานกำกับดูแล เช่น การออกกฎระเบียบหรือมาตรฐานการบัญชี
- ไม่เหมาะกับสายงานตรวจสอบบัญชีโดยตรง: สำหรับงานในสาย Audit หรือ Tax ใน Big4 วุฒิปริญญาเอกอาจไม่ตอบโจทย์เท่ากับประสบการณ์ตรงและใบอนุญาต CPA
มุมมองของ Big4 ต่อวุฒิปริญญาโทและปริญญาเอก
โดยสรุปแล้ว Big4 ให้ความสำคัญกับ “ทักษะและประสบการณ์” เป็นอันดับแรก อย่างไรก็ตาม วุฒิการศึกษาสามารถสร้างความแตกต่างได้ในบางสถานการณ์
- ปริญญาโท: มีประโยชน์อย่างยิ่งสำหรับสายงาน Advisory, Tax Planning, M&A และ Deal Advisory อาจทำให้ได้รับพิจารณาในตำแหน่งเริ่มต้นที่สูงกว่าหรือมีฐานเงินเดือนที่สูงขึ้นเล็กน้อย
- ปริญญาเอก: ไม่ใช่เส้นทางปกติสำหรับการเติบโตในสายงานหลัก แต่จะเป็นที่ต้องการในแผนกวิจัยเฉพาะทาง หรือแผนกที่ให้คำปรึกษาด้านนโยบายเศรษฐกิจ ซึ่งมีตำแหน่งงานน้อยมาก
การตัดสินใจเรียนต่อจึงขึ้นอยู่กับเป้าหมายในเส้นทางอาชีพของคุณ หากต้องการเป็นผู้เชี่ยวชาญเฉพาะด้านหรือขึ้นสู่ตำแหน่งบริหารอย่างรวดเร็ว ปริญญาโทคือคำตอบ แต่หากเป้าหมายคือการเป็นนักวิชาการหรือนักวิจัย ปริญญาเอกคือเส้นทางที่ใช่ สำหรับข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับมาตรฐานวิชาชีพ สามารถดูได้ที่ สภาวิชาชีพบัญชี ในพระบรมราชูปถัมภ์
———————————————————————————————–
ดูเพิ่มเติมเกี่ยวกับหลักสูตรปริญญาโท-เอกเพื่อนักบัญชียุคใหม่
คำถามที่พบบ่อย (FAQ)
1. จำเป็นต้องมีวุฒิปริญญาโทเพื่อเข้าทำงานใน Big4 หรือไม่?
ตอบ: ไม่จำเป็น วุฒิปริญญาตรีสาขาบัญชีเป็นคุณสมบัติที่เพียงพอสำหรับการสมัครงานในตำแหน่งเริ่มต้น (Entry Level) ในบริษัท Big4 แต่ปริญญาโทอาจช่วยให้คุณโดดเด่นและเป็นที่น่าสนใจสำหรับแผนกที่ต้องการความเชี่ยวชาญเฉพาะทาง
2. ระหว่างปริญญาโทกับใบอนุญาต CPA อะไรสำคัญกว่าสำหรับเส้นทางอาชีพใน Big4?
ตอบ: สำหรับสายงานตรวจสอบบัญชี (Audit) และภาษี (Tax) ซึ่งเป็นสายงานหลักของ Big4 ใบอนุญาต CPA มีความสำคัญและจำเป็นมากกว่าอย่างยิ่ง เพราะเป็นเครื่องหมายรับรองมาตรฐานและความสามารถในวิชาชีพโดยตรง ขณะที่ปริญญาโทเป็นส่วนเสริมที่แสดงถึงความรู้เชิงลึก
3. การเรียนปริญญาเอกจะช่วยให้เติบโตในสายงาน Big4 ได้เร็วขึ้นหรือไม่?
ตอบ: โดยทั่วไปแล้ว “ไม่” การเติบโตในสายงานหลักของ Big4 วัดจากผลการปฏิบัติงาน (Performance), ทักษะการบริหารจัดการ และประสบการณ์เป็นสำคัญ วุฒิปริญญาเอกเน้นทักษะด้านการวิจัย ซึ่งอาจไม่สอดคล้องโดยตรงกับงานประจำวันในสายตรวจสอบบัญชีหรือภาษี
