จัดการยังไงดี? เมื่อเจอหลอกลวงออนไลน์! ส่องกฎหมายใกล้ตัวที่เราๆ ต้องรู้ไว้ #เซฟตัวเองด่วน
เช็กลิสต์กลโกงยอดฮิต ที่มิจฉาชีพชอบใช้หลอกเรา
ก่อนจะไปถึงเรื่องกฎหมาย มาดูกันก่อนว่าสมรภูมิรบของเรามันหน้าตาเป็นแบบไหน มิจฉาชีพมักจะโจมตีจุดอ่อนของเรา ไม่ว่าจะเป็นความอยากได้ของถูก, ความต้องการเงินด่วน, หรือแม้แต่ความเหงา มาดูกันว่าท็อปลิสต์ที่สาวๆ อย่างเราเจอบ่อยๆ มีอะไรบ้าง
- นักช้อปตัวยงต้องระวัง: ร้านค้าออนไลน์ปลอม (เพจผี) ที่ก๊อปรูปโปรไฟล์ รูปสินค้ามาจากร้านดังๆ แต่ตั้งราคาถูกกว่าจนน่าตกใจ โอนเงินไปปุ๊บ บล็อกปั๊บ หรือได้ของไม่ตรงปกแบบอยากจะกรี๊ด!
- สายหารายได้เสริม: “งานออนไลน์ง่ายๆ แค่กดไลก์ กดแชร์” “แพ็คของอยู่บ้าน รายได้วันละ 500-1,000 บาท” ฟังดูดีเนอะ? แต่ส่วนใหญ่จะหลอกให้เราโอนเงินค่าสมัคร หรือค่าประกันงานก่อน แล้วก็เชิดเงินหนีไปเลย
- สายเหงาหาคนคุย: Romance Scam สุดคลาสสิก มิจฉาชีพจะสร้างโปรไฟล์หล่อเนี้ยบ การงานดี ชวนคุยจนเรารู้สึกดีและไว้ใจ จากนั้นก็จะเริ่มสร้างเรื่องราวสุดดราม่า เช่น ป่วยหนัก, มีปัญหาธุรกิจ, ต้องการเงินด่วนเพื่อบินมาหาเรา โอ้ย… อย่าเพิ่งเคลิ้ม!
- นักลงทุนหน้าใหม่: ชวนลงทุนในหุ้น, คริปโตฯ หรืออะไรก็ตามที่การันตีผลตอบแทนสูงปรี๊ดในเวลาสั้นๆ “ลงทุน 1,000 ได้คืน 5,000 ใน 1 วัน!” ถ้ามันง่ายขนาดนั้น เขาคงไม่มานั่งชวนเราหรอกจริงมั้ย?
- สายขี้เกียจคลิก: SMS หรืออีเมลปลอมที่อ้างว่าเป็นธนาคาร, บริษัทขนส่ง, หรือแม้แต่กรมสรรพากร พร้อมแนบลิงก์น่าสงสัยมาให้กด เช่น “พัสดุของคุณมีปัญหา คลิกเพื่ออัปเดตที่อยู่” หรือ “คุณได้รับเงินคืนภาษี คลิกเพื่อยืนยัน” เผลอกดปุ๊บ อาจโดนดูดเงินหมดบัญชีได้เลยนะ! (อันนี้เรียกว่า Phishing หรือ Smishing)
เปิดคัมภีร์กฎหมาย! อาวุธลับที่เรามีไว้ต่อกรกับมิจฉาชีพ
โอเค… เห็นกลโกงแล้วอาจจะเริ่มใจแป้ว แต่ไม่ต้องห่วง! กฎหมายบ้านเราไม่ได้นิ่งนอนใจนะจ๊ะ เขามี “อาวุธ” เตรียมไว้ให้เราสู้กลับอยู่แล้ว มาทำความรู้จักแบบภาษาคน เข้าใจง่ายๆ กันดีกว่า
1. พ.ร.บ. ว่าด้วยการกระทำความผิดเกี่ยวกับคอมพิวเตอร์ พ.ศ. 2550 (และที่แก้ไขเพิ่มเติม)
ชื่อยาวๆ แบบนี้เรียกสั้นๆ ว่า “พ.ร.บ. คอมฯ” ก็ได้จ้ะ นี่คือพระเอกขี่ม้าขาวของเราเลย กฎหมายฉบับนี้ครอบคลุมการหลอกลวงออนไลน์โดยตรง โดยเฉพาะมาตราที่เกี่ยวข้องกับเราสุดๆ คือ
- มาตรา 14 (1) : นำเข้าข้อมูลคอมพิวเตอร์ที่บิดเบือนหรือปลอม ไม่ว่าทั้งหมดหรือบางส่วน หรือข้อมูลคอมพิวเตอร์อันเป็นเท็จ
แปลเป็นภาษาเรา: การสร้างเพจร้านค้าปลอม, การสร้างโปรไฟล์ปลอมมาหลอกคุย, การส่ง SMS หรืออีเมลปลอมๆ ที่มีข้อมูลเท็จเพื่อหลอกลวงเรา ทั้งหมดนี้เข้าข่ายความผิดตามมาตรานี้เต็มๆ เลย!บทลงโทษ: จำคุกไม่เกิน 5 ปี หรือปรับไม่เกิน 100,000 บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ (แรงอยู่นะ!)
2. ประมวลกฎหมายอาญา
นี่คือกฎหมายพื้นฐานที่ใช้จัดการกับโจรผู้ร้ายทั่วไป และแน่นอนว่าใช้กับโจรไซเบอร์ได้ด้วยเหมือนกัน
- มาตรา 341 : ความผิดฐานฉ้อโกง
แปลเป็นภาษาเรา: การ “หลอกลวง” คนอื่นด้วยการแสดงข้อความเท็จ (เช่น บอกว่ามีของจะขายแต่จริงๆ ไม่มี) หรือปกปิดความจริงที่ควรบอก (เช่น รู้ว่าของมีตำหนิแต่ไม่บอก) เพื่อให้ได้เงินหรือทรัพย์สินจากเราไป ถือเป็นความผิดฐานฉ้อโกงบทลงโทษ: จำคุกไม่เกิน 3 ปี หรือปรับไม่เกิน 60,000 บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ - มาตรา 343 : ความผิดฐานฉ้อโกงประชาชน
แปลเป็นภาษาเรา: ถ้าการหลอกลวงนั้นไม่ได้ทำกับเราแค่คนเดียว แต่เป็นการประกาศหรือแสดงต่อคนทั่วไปเป็นวงกว้าง (เช่น โพสต์หลอกขายของในกลุ่มสาธารณะ, สร้างเว็บชวนลงทุนปลอม) ความผิดจะอัปเกรดเป็น “ฉ้อโกงประชาชน” ทันที ซึ่งโทษหนักกว่าเดิมมาก!บทลงโทษ: จำคุกไม่เกิน 5 ปี หรือปรับไม่เกิน 100,000 บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ
3. พ.ร.ก. มาตรการป้องกันและปราบปรามอาชญากรรมทางเทคโนโลยี พ.ศ. 2566
นี่คือน้องใหม่ล่าสุดแต่ทรงพลังมาก! กฎหมายฉบับนี้ออกมาเพื่อแก้ปัญหา “บัญชีม้า” โดยเฉพาะ และให้อำนาจเราในการระงับเหตุได้รวดเร็วยิ่งขึ้น! ไฮไลท์สำคัญคือ:
- ให้อำนาจธนาคารระงับบัญชีต้องสงสัย (บัญชีม้า) ได้ทันที!
แปลเป็นภาษาเรา: เมื่อเรารู้ตัวว่าโดนหลอกให้โอนเงิน เราสามารถโทรแจ้งธนาคารของเรา หรือธนาคารปลายทาง (ของมิจฉาชีพ) เพื่อขอ “อายัดบัญชี” ชั่วคราวได้ทันทีเป็นเวลา 72 ชั่วโมง! ไม่ต้องรอใบแจ้งความเหมือนเมื่อก่อนแล้ว! นี่คือช่วงเวลาทองในการสกัดเงินไม่ให้ถูกถอนออกไป
เห็นมั้ยว่าเราไม่ได้ตัวเปล่าเล่าเปลือยนะ เรามีกฎหมายคุ้มครองอยู่ทุกทาง แค่ต้องรู้ว่าจะหยิบชิ้นไหนมาใช้ให้ถูกเวลาเท่านั้นเอง!
Action Plan! สเต็ปเด็ดขาดเมื่อรู้ตัวว่า “โดนแล้ว!”
โอเค… สมมติว่ามันเกิดขึ้นแล้ว เราพลาดโอนเงินไปแล้ว ความรู้สึกแรกคือช็อก เจ็บใจ อยากจะทุบโต๊ะ! ไม่เป็นไรค่ะสาวๆ หายใจเข้าลึกๆ แล้วทำตามสเต็ปนี้ทันที ความเร็วคือหัวใจสำคัญที่สุด!
สเต็ปที่ 1: ตั้งสติ แล้วแคปทุกอย่าง! (รวบรวมหลักฐาน)
ก่อนจะลบแชตหรือทำอะไรทั้งนั้น ให้รีบแคปหน้าจอเก็บหลักฐานให้ได้มากที่สุดเท่าที่จะทำได้:
- โปรไฟล์ของมิจฉาชีพ: หน้าโปรไฟล์, URL หรือชื่อบัญชีที่ชัดเจน
- แชตที่คุยกัน: แคปตั้งแต่เริ่มคุย, ตอนตกลงซื้อขาย/ลงทุน, จนถึงตอนที่มันบล็อกเรา
- โพสต์ที่ประกาศขาย/ชวนเชื่อ: หน้าโพสต์ที่ทำให้เราหลงเชื่อ
- สลิปการโอนเงิน: หลักฐานสำคัญที่ระบุวัน เวลา จำนวนเงิน และเลขบัญชีปลายทาง
- เบอร์โทรศัพท์, QR Code, ลิงก์เว็บไซต์: หรือข้อมูลอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องทั้งหมด
Pro-Tip: รวบรวมไฟล์รูปภาพทั้งหมดไว้ในโฟลเดอร์เดียว ตั้งชื่อไฟล์ให้ชัดเจน จะได้ไม่สับสนตอนแจ้งความ
สเต็ปที่ 2: โทรอายัดบัญชีทันที! (ใช้ พ.ร.ก. ฉบับใหม่)
ไม่ต้องรอ! รีบโทรหาธนาคารทันที! สามารถทำได้ 2 วิธี:
- โทรตรงไปที่ Call Center ของธนาคาร (ธนาคารของเรา หรือธนาคารของมิจฉาชีพ) แจ้งเจ้าหน้าที่ว่า “ต้องการอายัดบัญชีเนื่องจากถูกมิจฉาชีพออนไลน์หลอกลวง”
- โทรไปที่ศูนย์ AOC 1441 (ศูนย์ปฏิบัติการแก้ไขปัญหาอาชญากรรมออนไลน์) สามารถโทรได้ 24 ชั่วโมง! ศูนย์นี้จะทำหน้าที่เป็นตัวกลางประสานงานกับธนาคารเพื่ออายัดบัญชีให้เราแบบ One Stop Service
ย้ำอีกครั้ง! ขั้นตอนนี้สำคัญที่สุดและต้องทำเร็วที่สุด เพื่อหยุดเงินของเราไม่ให้ถูกถอนออกไป
สเต็ปที่ 3: แจ้งความออนไลน์ (ห้ามลืม!)
หลังจากโทรอายัดบัญชีแล้ว เราต้องไปแจ้งความเพื่อดำเนินคดีตามกฎหมาย และเพื่อให้ธนาคารอายัดบัญชีต่อได้เกิน 72 ชั่วโมง
- เข้าไปที่เว็บไซต์ www.thaipoliceonline.com เท่านั้น! (ระวังเว็บปลอมนะ)
- ลงทะเบียนและกรอกข้อมูลตามความเป็นจริง อัปโหลดหลักฐานทั้งหมดที่เตรียมไว้ในสเต็ปที่ 1
- เมื่อแจ้งความเสร็จ จะได้รับ “เลขรับแจ้งความออนไลน์ (Case ID)” ให้นำเลขนี้ไปแจ้งกับธนาคารอีกครั้งเพื่อยืนยันการอายัดบัญชีถาวรและให้ตำรวจเริ่มกระบวนการสืบสวน
สร้างเกราะป้องกัน! ทำยังไงไม่ให้ตกเป็นเหยื่อซ้ำสอง
การตามเงินคืนอาจจะเป็นเรื่องยากและใช้เวลา แต่การป้องกันตัวเองไม่ให้โดนหลอกอีกคือสิ่งที่เราทำได้ทันที! มาสร้าง “Digital Fortress” ของเราให้แข็งแกร่งกันเถอะ
- ฝึกเป็นคนขี้สงสัย: เจอของถูกเกินจริง, งานง่ายเงินดี, ผลตอบแทนสูงเว่อร์ ให้คิดในใจก่อนเลยว่า “เอ๊ะ…จริงเหรอ?” ความสงสัยนี่แหละคือภูมิคุ้มกันที่ดีที่สุด
- เช็กประวัติให้เป็นนิสัย: ก่อนจะซื้อของหรือโอนเงินให้ใคร ลองเอาชื่อร้าน ชื่อบัญชี หรือเบอร์โทรศัพท์ไปค้นหาใน Google หรือ Facebook ก่อน อาจจะเจอคนอื่นโพสต์เตือนภัยไว้ก็ได้
- อย่าเชื่อแค่หน้าโปรไฟล์: โปรไฟล์สวยหรูสร้างได้ง่ายนิดเดียว อย่าไว้ใจใครง่ายๆ จากรูปภาพหรือคำพูดหวานๆ
- ห้ามคลิกลิงก์มั่วซั่ว: ไม่ว่าจะมาจาก SMS, อีเมล หรือแชต ถ้าไม่มั่นใจ 100% อย่ากด! ถ้าอยากเช็กสถานะพัสดุหรือธุรกรรม ให้พิมพ์ชื่อเว็บไซต์ของบริษัทนั้นๆ เข้าไปโดยตรงดีกว่า
- ตั้งรหัสผ่านให้แข็งแกร่ง: ใช้รหัสผ่านที่แตกต่างกันในแต่ละแพลตฟอร์ม และเปิดใช้งานการยืนยันตัวตนสองขั้นตอน (2FA) ทุกที่ที่ทำได้
สุดท้ายนี้… อยากจะบอกสาวๆ ทุกคนว่า การโดนหลอกไม่ใช่เรื่องน่าอาย และไม่ได้แปลว่าเราไม่ฉลาด มิจฉาชีพสมัยนี้มีวิธีที่ซับซ้อนและใช้จิตวิทยาเข้ามาเกี่ยวข้อง แต่สิ่งที่สำคัญคือเมื่อรู้ตัวแล้วต้องรีบจัดการทันที ความรู้เรื่องกฎหมายและขั้นตอนต่างๆ ที่เราคุยกันในวันนี้ คือเครื่องมือที่ทรงพลังที่สุดในการปกป้องตัวเองและทรัพย์สินของเราค่ะ
จำไว้เสมอว่า “รู้ทัน = ปลอดภัย” แชร์บทความนี้ให้เพื่อนสาวของเราได้อ่าน เพื่อสร้างสังคมออนไลน์ที่สตรองและปลอดภัยไปด้วยกันนะคะ! #GirlsSupportGirls
