รับมือยังไงดี? 5 กลยุทธ์เด็ด พิชิตความผันผวนเศรษฐกิจโลก ฉบับ DEK ธุรกิจระหว่างประเทศ
กลยุทธ์ที่ 1: ติดอาวุธความรู้ให้รอบด้าน (Beyond the Textbook Knowledge)
โอเค…เรารู้ว่าเนื้อหาในห้องเรียนมันแน่นเอี๊ยดอยู่แล้ว แต่ในโลกที่ข้อมูลวิ่งเร็วกว่าจรวด ความรู้จากตำราอย่างเดียวอาจไม่พอ! เราต้องอัปเดตตัวเองให้เป็นเหมือนสถานีข่าวกรองธุรกิจเคลื่อนที่ ที่รู้ลึก รู้จริง และรู้ทันเกม
แล้วจะไปหาความรู้จากไหนล่ะ?
- ติดตามสื่อธุรกิจระดับโลก: ไม่ต้องถึงกับสมัครทุกเจ้า แต่ลองเลือกที่ชอบสัก 2-3 แหล่ง เช่น The Economist, Bloomberg, Financial Times, Reuters หรือ Wall Street Journal พวกนี้จะให้ภาพรวมเศรษฐกิจมหภาค (Macroeconomics) และการวิเคราะห์ที่เฉียบคม ช่วยให้เราเข้าใจว่าทำไมค่าเงินบาทถึงผันผวน หรือทำไมบริษัทเทคฯ ยักษ์ใหญ่ถึงย้ายฐานการผลิต
- เจาะลึกสื่อท้องถิ่นและภูมิภาค: อย่าลืมบ้านเรา! สื่ออย่าง Brand Buffet, The Standard Wealth, หรือ Prachachat Turakij จะช่วยให้เราเชื่อมโยงเทรนด์โลกเข้ากับบริบทของประเทศไทยและอาเซียน (AEC) ได้ดีขึ้น เช่น นโยบายรถ EV ของไทยจะดึงดูดการลงทุนจากต่างชาติได้แค่ไหน? หรือ ความผันผวนทางเศรษฐกิจโลก ส่งผลกระทบต่ออุตสาหกรรมการท่องเที่ยวในภูเก็ตอย่างไร?
- ฟัง Podcast และดู YouTube ช่องธุรกิจ: เปลี่ยนเวลาว่างให้เป็นการเรียนรู้แบบเพลินๆ มีช่องดีๆ มากมายที่ย่อยเรื่องยากให้เข้าใจง่าย เช่น Mission To The Moon, The Secret Sauce หรือช่องของนักวิเคราะห์การเงินต่างประเทศ ลองหาช่องที่ถูกจริต แล้วคุณจะรู้ว่าโลกธุรกิจมันสนุกกว่าที่คิด!
- ใช้เครื่องมือวิเคราะห์ข้อมูล: ลองหัดใช้เครื่องมือพื้นฐานอย่าง Google Trends เพื่อดูว่าคนทั่วโลกกำลังสนใจอะไร หรือเข้าไปดูรายงานของ World Bank, IMF เพื่อทำความเข้าใจข้อมูลเชิงลึก สิ่งเหล่านี้จะเป็นอาวุธสำคัญเวลาเราต้องทำ Presentation หรือวิเคราะห์ Case Study ส่งอาจารย์
Key Takeaway: การมีความรู้ที่อัปเดตและรอบด้าน จะทำให้เรามองเห็น “โอกาส” ในขณะที่คนอื่นเห็นแค่ “ปัญหา” ซึ่งนี่คือคุณสมบัติข้อแรกของคนที่จะประสบความสำเร็จในแวดวงธุรกิจระหว่างประเทศ
กลยุทธ์ที่ 2: อัพสกิลให้เป็น “Swiss Army Knife”
ใบปริญญาเป็นเหมือนใบเบิกทาง แต่ทักษะคือสิ่งที่ทำให้เราไปต่อได้ในระยะยาว ในยุคเศรษฐกิจผันผวน บริษัทต่างๆ ไม่ได้มองหาแค่คนที่ทำได้อย่างเดียว แต่กำลังมองหาคนที่เป็นเหมือน “มีดพับสวิส” (Swiss Army Knife) คือทำได้หลากหลาย ปรับตัวเก่ง และพร้อมแก้ปัญหาเฉพาะหน้า
Hard Skills ที่ต้องมีติดตัว:
- Data Analytics: ไม่ต้องถึงขั้นเป็น Data Scientist แต่ต้องอ่านข้อมูลเป็น! สามารถใช้ Excel หรือ Power BI เบื้องต้นเพื่อวิเคราะห์ยอดขาย, แนวโน้มตลาด หรือพฤติกรรมลูกค้าได้ ทักษะนี้จะทำให้ข้อเสนอของเรามีน้ำหนักและน่าเชื่อถือขึ้นเยอะ
- Digital Marketing & E-commerce: โลกทั้งใบย้ายมาอยู่บนออนไลน์แล้ว การเข้าใจหลักการ SEO, SEM, Social Media Marketing หรือการจัดการแพลตฟอร์ม E-commerce อย่าง Shopify, Lazada, Shopee เป็นสิ่งที่จำเป็นอย่างยิ่งสำหรับธุรกิจที่ต้องการขยายไปต่างประเทศ
- Supply Chain & Logistics Management: วิกฤตที่ผ่านมาสอนให้เรารู้ว่าซัพพลายเชนสำคัญแค่ไหน การเข้าใจกระบวนการนำเข้า-ส่งออก, การจัดการคลังสินค้า, และเทคโนโลยีที่เกี่ยวข้อง จะทำให้เราเป็นที่ต้องการของบริษัทข้ามชาติอย่างมาก
- ภาษาที่สาม (และสี่…ถ้าไหว!): นอกจากภาษาอังกฤษที่ต้องเป๊ะแล้ว การได้ภาษาจีน, ญี่ปุ่น, เยอรมัน หรือภาษาสเปน จะเปิดประตูโอกาสให้เราอีกมหาศาล โดยเฉพาะในตลาดเกิดใหม่ที่กำลังเติบโต
Soft Skills ที่ขาดไม่ได้:
- Adaptability & Resilience (ความยืดหยุ่นและล้มแล้วลุกไว): เมื่อแผน A ไม่เวิร์ค เราต้องพร้อมสลับไปแผน B, C, D ได้ทันทีโดยไม่เสียขวัญ นี่คือทักษะการรับมือกับความผันผวนทางเศรษฐกิจโลกที่สำคัญที่สุด
- Cross-Cultural Communication (การสื่อสารข้ามวัฒนธรรม): ไม่ใช่แค่พูดภาษาเขาได้ แต่ต้องเข้าใจ “นัย” ทางวัฒนธรรมด้วย การเจรจาธุรกิจกับคนญี่ปุ่นย่อมไม่เหมือนกับคนอเมริกัน ความเข้าใจตรงนี้จะสร้างความสัมพันธ์ที่ดีและลดความขัดแย้ง
- Critical Thinking & Problem-Solving (การคิดเชิงวิพากษ์และการแก้ปัญหา): ฝึกตั้งคำถามว่า “ทำไม?” อยู่เสมอ ไม่เชื่ออะไรง่ายๆ และเมื่อเจอปัญหา สามารถวิเคราะห์หาสาเหตุและเสนอทางออกที่เป็นไปได้ ไม่ใช่แค่รอรับคำสั่ง
Key Takeaway: สร้างตัวเองให้เป็น “T-Shaped Professional” คือรู้ลึกในสาขาหลัก (ธุรกิจระหว่างประเทศ) และรู้กว้างในศาสตร์อื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง เพื่อให้เราเป็นคนที่องค์กรไหนๆ ก็อยากได้ตัว
กลยุทธ์ที่ 3: คิดแบบ “Glocal” มองเกมโลก
คำว่า “Glocal” (Global + Local) คือหัวใจสำคัญของนักศึกษา IB ในยุคนี้เลย! เราต้องสามารถเชื่อมโยงปรากฏการณ์ระดับโลก (Global) เข้ากับสถานการณ์ในประเทศหรือภูมิภาคของเรา (Local) ได้อย่างเฉียบคม
ฝึกคิดแบบ Glocal ได้ยังไง?
- ตั้งคำถามเชื่อมโยง: เวลาอ่านข่าวโลก ลองถามตัวเองเสมอว่า “แล้วเรื่องนี้กระทบกับประเทศไทยยังไง?”
- ตัวอย่าง: สงครามในยุโรปตะวันออกทำให้ราคาพลังงานสูงขึ้น (Global) -> ส่งผลให้ต้นทุนการผลิตและค่าขนส่งในไทยแพงขึ้น -> ราคาสินค้าอุปโภคบริโภคปรับตัวสูงขึ้น (Local) -> แล้วบริษัทที่เราสนใจจะปรับกลยุทธ์ราคาสินค้าอย่างไร?
- ศึกษา Case Study ในไทยและอาเซียน: มองหาตัวอย่างบริษัทไทยที่ประสบความสำเร็จในตลาดโลก (เช่นกระทิงแดง, CPF) หรือบริษัทต่างชาติที่เข้ามาปรับตัวในตลาดไทย (เช่น IKEA, Uniqlo) วิเคราะห์ว่าเขามีกลยุทธ์อะไร ทำไมถึงสำเร็จหรือล้มเหลว? การเข้าใจบริบทท้องถิ่นคือแต้มต่อที่สำคัญ
- หาโอกาสจากเทรนด์โลก: เมื่อโลกกำลังมุ่งไปสู่เรื่องความยั่งยืน (Sustainability) และ ESG (Environmental, Social, and Governance) เราในฐานะคนไทยจะสร้างโอกาสจากตรงนี้ได้อย่างไร? อาจจะเป็นธุรกิจท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์, สินค้าเกษตรออร์แกนิกส่งออก หรือการพัฒนาบรรจุภัณฑ์ที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม สิ่งเหล่านี้ล้วนเป็นโอกาสทางธุรกิจที่เกิดจากเทรนด์ระดับโลกทั้งสิ้น
Key Takeaway: การมองแบบ Glocal ทำให้เราไม่ใช่แค่ “ผู้รับผลกระทบ” จากความผันผวนทางเศรษฐกิจโลก แต่เป็น “ผู้เล่น” ที่สามารถมองหาช่องว่างและสร้างความได้เปรียบจากสถานการณ์นั้นๆ ได้
กลยุทธ์ที่ 4: สร้างเครือข่ายให้เป็น “Net Worth”
ในโลกธุรกิจ “คนที่คุณรู้จัก” สำคัญพอๆ กับ “สิ่งที่คุณรู้” การสร้าง Connection ที่ดีตั้งแต่สมัยเรียน คือการลงทุนที่ให้ผลตอบแทนสูงที่สุดอย่างหนึ่งในชีวิต โดยเฉพาะในวันที่เศรษฐกิจไม่แน่นอน เครือข่ายที่ดีอาจเป็นเส้นฟางที่ช่วยชีวิต หรือเป็นสะพานที่นำไปสู่โอกาสใหม่ๆ ได้เลย
สร้าง Connection คุณภาพยังไงดี?
- เริ่มจากในมหาวิทยาลัย: เพื่อนๆ ต่างคณะ, รุ่นพี่, รุ่นน้อง และโดยเฉพาะอย่างยิ่ง “อาจารย์” คือเครือข่ายแรกที่ใกล้ตัวที่สุด! อาจารย์หลายท่านมี Connection ในวงการธุรกิจอย่างกว้างขวาง การเข้าไปพูดคุยปรึกษาอย่างสม่ำเสมอ อาจทำให้เราได้รับโอกาสดีๆ อย่างการฝึกงานหรือคำแนะนำที่หาจากที่ไหนไม่ได้
- เข้าร่วมงานสัมมนาและ Workshop: ไม่ว่าจะเป็นงานออนไลน์หรือออฟไลน์ พยายามพาตัวเองไปอยู่ในที่ที่มีคนเก่งๆ เข้าร่วมงานของหอการค้า, สมาคมธุรกิจต่างๆ หรืออีเวนต์ที่จัดโดยบริษัทชั้นนำ อย่าแค่นั่งฟัง แต่ให้ลองลุกขึ้นถามคำถาม หรือเข้าไปพูดคุยกับ Speaker และผู้ร่วมงานคนอื่นๆ
- ใช้ LinkedIn ให้เป็นประโยชน์: LinkedIn ไม่ใช่แค่ที่เอาไว้โพสต์ Resume! มันคือเครื่องมือสร้าง Professional Network ที่ทรงพลังที่สุดในยุคนี้ ลอง Connect กับรุ่นพี่ที่จบไปแล้ว, ผู้บริหารในบริษัทที่เราชื่นชอบ หรือคนที่ทำงานในสายงานที่เราสนใจ แล้วเขียนข้อความแนะนำตัวสั้นๆ อย่างสุภาพ การมีปฏิสัมพันธ์ (Like, Comment, Share) กับโพสต์ของพวกเขาก็เป็นวิธีสร้างตัวตนที่ดีเช่นกัน
- ไปฝึกงาน (Internship): นี่คือวิธีที่ดีที่สุดในการสร้าง Connection และพิสูจน์ตัวเองไปพร้อมๆ กัน ตั้งใจทำงานให้เต็มที่ สร้างความสัมพันธ์ที่ดีกับพี่ๆ ในทีมและแผนกอื่นๆ เพราะคนเหล่านี้คือคอนเนคชั่นในอนาคตและเป็นคนที่สามารถเขียน Recommendation Letter ให้เราได้
Key Takeaway: เป้าหมายของการสร้างเครือข่ายไม่ใช่การสะสมนามบัตร แต่คือการสร้าง “ความสัมพันธ์ที่แท้จริง” (Genuine Relationship) ที่พร้อมจะช่วยเหลือเกื้อกูลกันในระยะยาว
กลยุทธ์ที่ 5: ปรับ Mindset สู่ “Agile & Growth”
กลยุทธ์ทั้งหมดที่พูดมาจะไร้ความหมาย ถ้าเราไม่มี Mindset ที่ถูกต้อง ในโลกที่เปลี่ยนแปลงทุกวัน ความรู้ที่เราเรียนวันนี้ อีก 5 ปีข้างหน้าอาจจะล้าสมัยไปแล้วก็ได้! สิ่งที่จะทำให้เราอยู่รอดและเติบโตได้คือ “Agile & Growth Mindset”
- Agile Mindset: คือความพร้อมที่จะปรับเปลี่ยนแผนได้อย่างรวดเร็ว ไม่ยึดติดกับวิธีการเดิมๆ เหมือนบริษัท Startup ที่พร้อมจะ “Pivot” หรือเปลี่ยนทิศทางธุรกิจได้ตลอดเวลาเพื่อตอบสนองต่อตลาด เราเองก็ต้องพร้อมที่จะเรียนรู้ทักษะใหม่ๆ หรือเปลี่ยนสายงานได้ถ้าจำเป็น
- Growth Mindset: คือความเชื่อว่าเราสามารถพัฒนาตัวเองได้เสมอ มองความผิดพลาดเป็น “บทเรียน” ไม่ใช่ “ความล้มเหลว” และมองคำวิจารณ์เป็น “ของขวัญ” ที่ช่วยให้เราเก่งขึ้น คนที่มี Growth Mindset จะสนุกกับการเรียนรู้สิ่งใหม่ๆ และไม่กลัวที่จะออกจาก Comfort Zone
แล้ววิกฤต = โอกาส จริงเหรอ?
จริง! ทุกครั้งที่เกิดวิกฤตเศรษฐกิจ มันจะมาพร้อมกับการเกิดใหม่ของธุรกิจและนวัตกรรมเสมอ ลองดูสิ:
- Digital Transformation: วิกฤตโควิด-19 เร่งให้ทุกธุรกิจต้องปรับตัวเข้าสู่โลกดิจิทัลเร็วขึ้น 10 ปี! นี่คือโอกาสมหาศาลสำหรับคนรุ่นใหม่ที่มีความเชี่ยวชาญด้านเทคโนโลยี
- Sustainability & Green Business: ปัญหาสิ่งแวดล้อมและความกังวลของผู้บริโภค ทำให้ธุรกิจที่ใส่ใจเรื่องความยั่งยืนกลายเป็นดาวรุ่งพุ่งแรง
- Remote Work & Gig Economy: โลกการทำงานที่ยืดหยุ่นขึ้น เปิดโอกาสให้เราสามารถทำงานกับบริษัทที่อยู่คนละซีกโลก หรือรับงานฟรีแลนซ์เพื่อสร้างรายได้และประสบการณ์เสริมได้
Key Takeaway: อนาคตเป็นสิ่งที่ไม่แน่นอน และนั่นคือเรื่องที่น่าตื่นเต้นที่สุด! จงมองความผันผวนทางเศรษฐกิจโลกไม่ใช่ในฐานะภัยคุกคาม แต่เป็นสนามเด็กเล่นขนาดใหญ่ที่เต็มไปด้วยความท้าทายและโอกาสให้เราได้เรียนรู้และเติบโตอย่างไม่มีที่สิ้นสุด
สรุปส่งท้าย: สำหรับพวกเราชาวนักศึกษาธุรกิจระหว่างประเทศ ความผันผวนคือเพื่อนซี้คนใหม่ที่เราต้องเรียนรู้ที่จะอยู่กับมันให้ได้ การติดอาวุธความรู้, อัปสกิลให้รอบด้าน, คิดแบบ Glocal, สร้างเครือข่ายที่แข็งแกร่ง และมี Mindset ที่พร้อมเติบโต จะเป็นเกราะป้องกันชั้นเยี่ยมและเป็นเครื่องยนต์ขับเคลื่อนให้เราพุ่งทะยานไปข้างหน้าได้อย่างมั่นคง ไม่ว่าเศรษฐกิจโลกจะเหวี่ยงแค่ไหน…เราก็พร้อม! ลุยเลย!
