บทบาทของนักบัญชีและที่ปรึกษาการเงินยุคใหม่: ตัวแปรสำคัญต่อความอยู่รอดของธุรกิจ

Hi! เพื่อนๆ ชาว Gen Z ทุกคน! พอพูดถึงคำว่า “นักบัญชี” ภาพในหัวของหลายคนอาจจะเป็นคนใส่แว่นหนาๆ นั่งจมอยู่กับกองเอกสารและเครื่องคิดเลขใช่มั้ย? หรือพอได้ยินคำว่า “ที่ปรึกษาการเงิน” ก็จะนึกถึงคนที่มาขายประกันอย่างเดียว… บอกเลยว่า “หยุดก่อน!” เพราะภาพจำเหล่านั้นมัน Out ไปแล้ว! ในฐานะนักศึกษาที่กำลังคลุกคลีกับเรื่องพวกนี้อยู่ บอกเลยว่าโลกของบัญชีและการเงินยุคใหม่มันโคตรเจ๋งและสำคัญกับธุรกิจแบบสุดๆ โดยเฉพาะในยุคที่ทุกอย่างหมุนเร็วแบบนี้ วันนี้เราจะมาส่องกันว่าบทบาทของพวกเค้าเปลี่ยนไปแค่ไหน และทำไมถึงเป็น Key Player ที่ชี้เป็นชี้ตายความอยู่รอดของธุรกิจได้เลย!

ลบภาพจำเก่าๆ: นักบัญชีไม่ใช่แค่คนคีย์บิล!

ว่ากันตามตรงนะ สมัยก่อนบทบาทของนักบัญชีอาจจะเน้นไปที่การบันทึกข้อมูลที่เกิดขึ้นแล้ว (Historical Data) เช่น บันทึกรายรับ-รายจ่าย ทำงบการเงินตอนสิ้นเดือน สิ้นปี เพื่อยื่นภาษีให้ถูกต้องตามกฎหมาย ซึ่งแน่นอนว่ามันสำคัญมาก แต่ก็เป็นงานในลักษณะของ “ผู้บันทึกประวัติศาสตร์” คือบันทึกสิ่งที่ผ่านไปแล้ว

แต่ในปัจจุบันที่เทคโนโลยีอย่าง Cloud Computing, AI และ Big Data เข้ามามีบทบาท โปรแกรมบัญชีออนไลน์อย่าง FlowAccount หรือ Xero ทำให้งานบันทึกข้อมูลพื้นฐานกลายเป็นเรื่องอัตโนมัติไปเยอะมาก นักบัญชียุคใหม่จึงมีเวลาเหลือเฟือที่จะอัปเกรดตัวเองจาก “ผู้บันทึก” ไปสู่บทบาทใหม่ที่ท้าทายและสำคัญกว่าเดิมเยอะ!

The Modern Accountant: จากผู้บันทึกสู่ “นักกลยุทธ์ข้อมูล”

นักบัญชียุคใหม่ไม่ได้แข่งกันที่ใครกดเครื่องคิดเลขเร็วกว่ากัน แต่แข่งกันที่ว่าใครจะสามารถ “แปล” ตัวเลขที่ซับซ้อนออกมาเป็นเรื่องราวที่เข้าใจง่าย (Data Storytelling) และให้คำแนะนำทางธุรกิจที่เฉียบคมได้มากกว่ากันต่างหาก บทบาทใหม่ๆ ของพวกเค้าเลยมีประมาณนี้

1. นักวิเคราะห์และนักเล่าเรื่องจากข้อมูล (Data Analyst & Storyteller)

แทนที่จะแค่บอกว่า “เดือนนี้กำไร 1 แสนบาท” นักบัญชียุคใหม่จะใช้เครื่องมืออย่าง Power BI หรือ Google Data Studio มาวิเคราะห์ข้อมูลเชิงลึก แล้วเล่าเป็นเรื่องราวได้ว่า… “กำไร 1 แสนบาทของเรา มาจากสินค้า A เป็นหลัก แต่ต้นทุนค่าการตลาดของสินค้า B สูงเกินไป 30% ถ้าเราปรับลดงบส่วนนี้แล้วไปเพิ่มโปรโมชั่นให้สินค้า A เราอาจทำกำไรเพิ่มได้อีก 20% ในไตรมาสหน้า” เห็นมั้ย? จากตัวเลขเฉยๆ กลายเป็น Action Plan ที่จับต้องได้เลย

2. ที่ปรึกษาด้านเทคโนโลยีการเงิน (FinTech Advisor)

ธุรกิจ SME หรือสตาร์ทอัพในกรุงเทพฯ และเมืองใหญ่ๆ หลายเจ้าอยากใช้เทคโนโลยีแต่ไม่รู้จะเริ่มยังไง นักบัญชียุคใหม่นี่แหละคือคนที่เข้ามาช่วยดูว่า ธุรกิจควรจะใช้โปรแกรมบัญชีตัวไหน? ระบบจ่ายเงินแบบไหนเหมาะกับลูกค้า? หรือควรเชื่อมต่อระบบหลังบ้านกับแพลตฟอร์ม E-commerce ยังไงให้เวิร์คที่สุด พวกเขาคือคนที่ช่วยให้ธุรกิจเปลี่ยนผ่านสู่ยุคดิจิทัล (Digital Transformation) ได้อย่างราบรื่น

3. ผู้จัดการความเสี่ยงเชิงรุก (Proactive Risk Manager)

แทนที่จะรอให้ปัญหาเกิดแล้วค่อยแก้ นักบัญชีจะมองข้อมูลแล้วเห็นสัญญาณเตือนล่วงหน้า เช่น กระแสเงินสดเริ่มติดขัด สต็อกสินค้าบางตัวจมอยู่นานเกินไป หรือมีลูกหนี้ที่ใกล้จะเบี้ยวหนี้ พวกเขาจะรีบส่งสัญญาณเตือนให้ผู้บริหารรู้ตัวและหาทางป้องกันได้ทันท่วงที เหมือนเป็นยามเฝ้าระวังสุขภาพทางการเงินของบริษัทตลอด 24 ชั่วโมง

แล้ว “ที่ปรึกษาการเงิน” ล่ะ? ต่างกันตรงไหน?

ถ้าเปรียบนักบัญชีเป็น “แพทย์ประจำตัว” ที่คอยตรวจสุขภาพทางการเงินของธุรกิจในปัจจุบันและอดีต… “ที่ปรึกษาการเงิน” (Financial Advisor) ก็เหมือนกับ “นักวางแผนอนาคตและเทรนเนอร์ส่วนตัว” ของธุรกิจนั่นเอง

พวกเขาไม่ได้มองแค่ตัวเลขในบัญชี แต่มองไปถึงเป้าหมายในอนาคตของธุรกิจ เช่น อยากขยายสาขา, อยากเข้าตลาดหลักทรัพย์, อยากหาเงินทุนเพิ่ม หรือแม้แต่การวางแผนเกษียณให้เจ้าของกิจการ บทบาทของพวกเขาก็อัปเกรดขึ้นมาเยอะเหมือนกัน

• ผู้นำทางการระดมทุน (Funding Navigator): สำหรับธุรกิจสตาร์ทอัพที่ต้องการเงินทุนจาก Angel Investor หรือ Venture Capital (VC) ที่ปรึกษาการเงินจะเข้ามาช่วยเตรียมแผนธุรกิจ (Business Plan) ประเมินมูลค่าบริษัท และเป็นคนกลางในการเจรจาต่อรองเพื่อให้ได้ดีลที่ดีที่สุด
• นักวางแผนกลยุทธ์การเติบโต (Growth Strategist): พวกเขาจะทำงานร่วมกับนักบัญชีและฝ่ายอื่นๆ เพื่อวางแผนว่า “ถ้าอยากโต 100% ใน 3 ปี ต้องใช้เงินเท่าไหร่? จะหาเงินจากไหน? ควรลงทุนในสินทรัพย์อะไรบ้าง?”
• ผู้เชี่ยวชาญด้านความยั่งยืน (ESG Advisor): เทรนด์ธุรกิจยุคใหม่ให้ความสำคัญกับสิ่งแวดล้อม (Environment), สังคม (Social), และธรรมาภิบาล (Governance) หรือ ESG มากขึ้น ที่ปรึกษาการเงินจะช่วยวางแผนให้ธุรกิจเติบโตอย่างยั่งยืน ซึ่งนอกจากจะดีต่อโลกแล้ว ยังดึงดูดนักลงทุนรุ่นใหม่ได้อีกด้วย

Synergy Power: ทำไมธุรกิจถึงขาดใครคนใดคนหนึ่งไม่ได้?

มาถึงตรงนี้เพื่อนๆ คงเห็นแล้วว่าสองบทบาทนี้แตกต่างแต่ก็ส่งเสริมกันสุดๆ ลองนึกภาพตามนะ…

สมมติว่ามีร้านกาแฟเล็กๆ แห่งหนึ่งในย่านอารีย์ อยากจะขยายสาขาไปที่เชียงใหม่

• นักบัญชี จะเข้ามาวิเคราะห์ข้อมูลงบการเงินของสาขาแรก แล้วบอกว่า “โอเค ตอนนี้เรามีกระแสเงินสดดีมาก ต้นทุนเมล็ดกาแฟควบคุมได้เยี่ยม แต่ค่าเช่าที่ค่อนข้างสูงนะ ถ้าจะไปสาขาใหม่ ต้องหาทำเลที่ค่าเช่าไม่เกิน X บาท ถึงจะคุ้ม”
• จากนั้น ที่ปรึกษาการเงิน จะนำข้อมูลนี้ไปต่อยอด โดยสร้างแบบจำลองทางการเงิน (Financial Model) ขึ้นมาเพื่อประเมินว่า “การเปิดสาขาใหม่ที่เชียงใหม่ต้องใช้เงินลงทุนทั้งหมด 2 ล้านบาท เรามีเงินสดอยู่ 1 ล้าน ควรจะกู้ธนาคารเพิ่มอีก 1 ล้าน หรือจะหาหุ้นส่วนมาร่วมทุนดี? และคาดว่าจะคืนทุนได้ภายในกี่ปี?”

เห็นภาพชัดเลยใช่มั้ย? นักบัญชีให้ข้อมูลเชิงลึกจากความเป็นจริง ส่วนที่ปรึกษาการเงินใช้ข้อมูลนั้นวางแผนเพื่อสร้างอนาคต ธุรกิจที่มีทั้งสองคนนี้ทำงานร่วมกันก็เหมือนมีทั้งหมอที่เก่งและเทรนเนอร์ที่ยอดเยี่ยมอยู่ในทีม โอกาสที่จะเติบโตอย่างแข็งแกร่งและยั่งยืนเลยสูงกว่าคู่แข่งเยอะมาก